تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 118

شرح آيه از تفسير مجمع‌البيان

«قَرْض»: بريدن و عبور نمودن.

«فَجْــوَة»: زميــن گستــرده. «فَجْــوَةُ الْبَيْــت»، منظــور وسعت آن است.

خداجـويـان آزادي‌خـواه

در ســوميــن فــراز از داستــان اصحــاب كَهْف، اينك قرآن در آيات 17 و 18 به تــرسيــم مــوقعيــت دقيــق و شــرايــط تفكّــرانگيــز آنــان در درون آن «غــار» تماشايي پرداخته و به منظور نمايش ظرافت‌ها و لطافت‌ها و شگفتي‌هاي اين سرگذشت حيــرت‌آور مي‌فرمايد:

وَ تَـــــرَي الشَّمْــــسَ اِذا طَلَعَــــتْ تَــــزاوَرُ عَــــنْ كَهْفِهِـــمْ ذاتَ الَْيميــــنِ

و موقعيت غار و خفتگان آن به گونه‌اي بود كه اگر به خورشيد مي‌نگريستي، درمي‌يافتي كه هنگام طلوع در سمت راست غار آنان قرار مي‌گيرد و بدين‌سان بي‌آنكه به طور مستقيم بر آنان بتابد و زيانشان برساند، از نور و بركت خويش به خواست خدا آنــان را بهـــــره‌ور مي‌ســـــازد.

وَ اِذا غَرَبَتْ تَقْرِضُهُمْ ذاتَ الشِّمالِ

تفسير مردان (143)

به باور «اِبن عَبّاس» منظور اين است كه: و به هنگام غروب و ناپديد شدنش در سمت مغرب در طرف چپ غار قرار مي‌گيرد و بدين‌سان قرآن روشنگري مي‌كند كه خورشيد هرگز پرتوي خود را به درون غار نمي‌تابيد و ضمن بهره‌دهي به آن غار و ساكنان آن، از آنجا انحراف داشت تا مبادا مستقيم بر درون غار بتابد و زياني بر خفتگـان وارد آورد.