تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 127

خواب اصحاب كهف آن‌قدر طولاني شد كه به 309 سال بالغ گرديد و به اين ترتيب خوابي بود شبيه به مرگ و بيداريش همانند رستاخيز .

ترديــد در مــدت خــواب شايد به خاطر آن بوده كه طبق گفته جمعي از مفسران آن‌ها در آغاز روز وارد غــار شــدنــد و به خــواب فرورفتند و در پايان روز بيدار شدند ، همين سبب شد كه اول چنين فكر كنند كه يك روز خوابيده‌اند همين كه منظره آفتــاب را ديدند بخشــي از يــك روز را مطــرح كــردنــد .

(152) آياتُ‌الرِّجالِ فِي‌الْقُرْآن

پـاك‌تـرين طعام

در اين داستان خوانديم كه اصحاب كهف بعد از بيداري بااين‌كه قاعدتا بسيار گرسنه بودند و ذخيره بدن آن‌ها در اين مدت طولاني مصرف شده بود ، ولي باز به كسي كه مأمور خريد غذا مي‌شود توصيه مي‌كنند هر غذايي را نخرد ، بلكه بنگرد درميان فروشندگان كدامين نفر غذايش از همه پاك‌تر است آن را انتخاب كند. اين جمله مفهوم وسيعي دارد كه هرگونه پاكي ظاهري و باطني را شامل مي‌شود و اين توصيه‌اي است به همه رهروان راه حق كه نه تنها به غذاي روحاني بينديشند ، بلكه مراقب پاكي غذاي جسمانيشان نيز باشند ، پاك از هرگونه آلودگي ، حتي در بحراني‌ترين لحظات زندگي نيز اين‌اصل را فراموش نكنند. امروز بسياري از مردم جهان به اهميت اين دستور دريك قسمت پي‌برده‌اند و سعي دارند غذاي آن‌ها از هر نوع آلودگي ظاهري به دور باشد ، غذاها را در ظرف‌هاي سرپوشيده و دور از دست‌هاي آلوده و گرد و غبار نگهداري مي‌كنند ، البته اين كار بسيار خوبي است ، ولي به اين مقدار نبايد قناعت كرد ، بلكه بايد غذاها از آلودگي به حرام ، ربا ، غش و تقلب و هرگونه آلودگي باطني نيز پاك باشد. در روايات اسلامي تأكيد فراواني روي غذاي حلال و تأثير آن در استجابت دعا و صفاي قلب شده است. در روايتي مي‌خوانيم كسي خدمت پيامبر آمد عرض‌كرد : « اُحِبُّ اَنْ يُسْتَجابَ دُعائي : دوست دارم دعاي مـن به اجابت برسد ». پيامبر فرمود : «طَهِّرْ مَأْكَلَكَ وَ لا تُدْخِلْ بَطْنَكَ الْحَرامَ : غذاي خود را پاك كن و غـذاي حرام در معده خود وارد منما » .(1)

1- « وسائل » ، جلد 4 ، « ابواب دعا » باب 67 ، حديث 4 .

تفسير مردان (153)

تقيــــه ســــــازنــده

از تعبيرات آيه فوق به خوبي استفاده مي‌شود كه اصحاب كهف اصرار داشتند در آن محيط كسي از جايگاه آن‌ها آگاه نشود ، مبادا آن‌ها را مجبور به قبول آيين بت‌پرستي كنند و يا به بدترين وضعي آن‌ها را به قتل برسانند يعني سنگسارشان كنند، آن‌ها مي‌خواستند ناشناخته بمانند تا از اين طريق بتوانند نيروي خود را براي مبارزات آينده و يا لااقل براي حفظ ايمان خويش نگهدارند. اين خود يكي از اقسام « تقيه سازنده » است ، زيرا حقيقت تقيه اين است كه انسان از به هدر دادن نيروها جلوگيري كند و با پوشاندن خويش يا عقيده خويش موجوديت خود را حفظ كنـد ، تا در مـوقع لزوم بتواند به مبارزات مؤثر خود ادامه دهد. بديهي است آن‌جا كه اخفاي عقيده باعث شكست هدف و برنامه‌ها است در اين‌جا تقيه ممنوع است ، بايد همــه‌چيز را آشكــار كــرد « وَ لَــوْ بَلَــغَ ما بَلَـغَ : هر آن‌چه بادا باد » .

كـانـون قـرآن لطف است