تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 128

جمله « وَلْيَتَلَطَّفْ » كه طبق مشهور درست نقطه وسط قرآن مجيد از نظر شماره كلمات است خود داراي لطف خاص و معني بسيار لطيفي است ، زيرا از ماده « لطف و لطافت » گرفته شده كه در اين‌جا به‌معني دقت و ظرافت به‌خرج دادن است ، يعني مأمور تهيه غذا آن‌چنان برود و بازگردد كه هيچ كس از ماجراي آن‌ها آگاه نشود. و اين خود لطفي است كه جمله وسط قرآن را لُطْف و تَلَطُّفْ تشكيل مي‌دهد .

(154) آياتُ‌الرِّجالِ فِي‌الْقُرْآن

شرح آيه از تفسير مجمع‌البيان

و اين‌گونه آنان‌را پس از آن خواب طولاني بيدار كرديم

در چهــارمين فــراز از سرگذشت درس‌آمــوز و تفكّر انگيز «اصحاب كَهْف»، بيدار شدن آنان پس از آن خواب عميق و چندصد ساله را به تابلو مي‌برد و مي‌فرمايد:

وَ كَــذلِـــكَ بَعَثْنــاهُــمْ لِيَتَســــاءَلُــوا بَيْنَهُــــمْ

همان گونه كه سراسر اين داستان حيرت‌انگيز است و ما در مورد آنان كارهاي شگفت‌آور بسياري داشتيم و براي مدتي بسيار طولاني آنان را به خواب فرو برديم، آنگاه كه خواستيم اين‌گونه آنان را از خواب برانگيختيم و از آن شرايط مرگ‌آسا زندگي بخشيديم، تا پس از بيداري ميان آنها بحث و گفتگو در مورد مدت خوابشان پديد آيد و بدين وسيله از اين خواب و بيداري تفكّرانگيز به قدرت بي‌كران آفريدگار هستي بهتر و بيشتر بينديشند و پي‌برند و روشني فروغ ايمان در كانون قلب و كران تا كران جانشان جلوه و روشنايي بيشتر پديد آورد.

قــالَ قــائِـلٌ مِنْهُــمْ كَـمْ لَبِثْتُمْ

به باور مفسّران منظور اين است كه آنان بامدادي وارد آن غار شده بودند و به هنگام غروب روزي ديگر پس از صدها سال از خواب بيدار شدند؛ از اين رو هنگامي كه ســر از آن خــواب نوشيــن برداشتنــد، يكي از آنــان گفت: چقدر خوابيده‌ايد؟

قالُوا لَبِثْنـا يَوْما اَوْ بَعْضَ يَوْمٍ