تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 148

2 ـ امّا به باور «حَسَن» و «مُجاهِد»، منظور اين است كه تا از آن محفل و مجلس بيرون نرفته‌اي خــدا را به يادآور و ان شاء اللّه بگو.

3 ـ پاره‌اي مي‌گويند: اگر هنوز گفتارت ادامه دارد و به يادت آمد كه خدا را ياد نكــرده‌اي، ان شاء اللّه بگــو؛ چراكه هنوز فرصت از دست نرفته است. و اين ديدگاه بهتــر به نظــر مي‌رسد.

4 ـ و «اَصَمّ» مي‌گويد: هرگاه ان شاء اللّه نگفتي و از گفتار خود پشيمان شدي، پــروردگـارت را ياد كن.

ب: امّا به بــاور بــرخــي، فراز مورد بحث ارتباطي به گذشته ندارد و مستقل است و در تفسيــر آن نيـز ســه نظــر آمــده است:

1 ـ «عِكْرِمَه» مي‌گـــويــد: منظــور اين است كه: هرگــاه خشمگين شدي، از خدا آمــرزش بخــواه تـا آتش خشمــت فــرونشينــد.

تفسير مردان (177)

2ـ و «جُبّائي» بر آن است كه: انسان به هنگام گفتار و تصميم بايد به ياد خدا باشد و مفهــوم آيــه اين است كه: هــرگــاه چيزي را كه مورد نيازت مي‌باشد فراموش كــردي، خـــدا را به يــادآور تا تــو را بــه خـــود آورد.

3 ـ و به باور «سُدي» و «ضَحّاك» منظور نماز مي‌باشد و مفهوم آيه اين است كه هرگاه نماز را فراموش كردي، آنگاه كه به يادت آمد بخوان.

وَ قُـــلْ عَســي اَنْ يَهْــدِيَنِ رَبّي لاَِقْــرَبَ مِنْ هــــذا رَشَـــدا.

و بگــو اميــد كــه پــروردگــارم مــرا بــه راهي روشن‌تر از اين راه نمايد و دليل‌هــا و معجـــزه‌هايي براي اثبات رسالت و دعوت آسماني‌ام به من ارزاني دارد كــه از داستــان «اصحــاب كَهْف» نيــز رســاتر بــاشــد.