تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 158

4 ـ غــار و زنـــــدان بــه از تحمّــل اختنــاق و استبــداد

چهارمين درس انسانساز و جامعه‌پرداز اين داستان اين نكته ژرف و بنيادي است كه زندگي در غار با سرفرازي و آزادي براي انسان ـ اگرچه محروم از امكانات هم باشد ـ به از اسارت و تحمل اختناق در كاخ‌هاي سر به آسمان كشيده و زندگي خفت‌آور با تجاوزكاران به حقوق و آزادي و امنيت انسان‌هاست. به همين جهت است كه جوانمردان آزادي‌خواه تاريكي و سرما و گرما و خطر حيوانات وحشي و جانوران

(186) آياتُ‌الرِّجالِ فِي‌الْقُرْآن

مــوذي را به جان مي‌خرند تا با ددمنشــان سيــاهكــار نباشنــد فَأْوُوا اِلَي الْكَهْفِ ...(1)

و از همين زاويــه است كه قهــرمان بهترين داستان‌ها رو به بارگاه خدا مي‌آورد كه:

پروردگارا زندان با آن همه دردها و رنج‌هاي جانكاهش، از نظر من محبوب‌تر از ايــن اســارت‌ها و آلــودگي‌هايي است كه زورپــرستــان مــرا بدانها مي‌خــوانند...

رَبِّ السِّجْنُ اَحَبُّ اِلَيَّ مِمّا يَدْعُونَني اِلَيْهِ...(2)

5 ـ معيــار و مــلاك شخصيــت و بــرتــري

گروهي ملاك برتري و فروتري انسان‌ها را در گرو برخورداري و يا محروميت آنان از ثروت و امكانات مادّي و نعمت‌هاي زندگي مي‌نگرند و بر اين اساس به زورداران بها مي‌دهند و به محرومان ارجي نمي‌گذارند؛ و گروهي ديگر برتري و فروتري را در گرو برخــورداري از زور و قــدرت و مقــام و مــوقعيت‌هــاي اجتمــاعي مي‌پنــدارند.

پاره‌اي اين را در گرو نژاد و تبار ارزيابي مي‌كنند و پاره‌اي ديگر در اين مورد موقعيت جغرافيايي و منطقه زندگي را بسيار كارساز مي‌دانند.