تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 217

يــا اَبَــتِ لا تَعْبُــــدِ الشَّيْطــــانَ اِنَّ الشَّيْطــانَ كـــــانَ لِلــرَّحْمــنِ عَصِيّــا

اي پــدر شيطــان را پــرستــش مكــن كه شيطــان نسبت به خداوند رحمن عصيــانگر بود.

(44 / مريم)

شرح آيه از تفسير نمونه

البته پيدا است كه منظور از عبادت در اين‌جا عبادت به معني سجده كردن و نماز و روزه براي شيطان به‌جا آوردن نيست ، بلكه به معني اطاعت و پيروي فرمان است كه اين خود يك نوع از عبادت محسوب مي‌شود. معني عبادت و پرستش آن‌قدر وسيع است كه حتي گوش دادن به سخن كسي به قصد عمل كردن به آن را نيز شامل مي‌گردد و نيز قانون كسي را به رسميت شناختن يك نوع عبادت و پرستش او محسوب مي‌شود. از پيامبر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله چنين نقل شده : « مَنْ اَصْغي اِلي ناطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ ، فَاِنْ كانَ النّاطِقُ عَنِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ فَقَدْ عَبَدَ اللّهَ وَ اِنْ كانَ النّاطِقُ عَنْ اِبْليسَ فَقَدْ عَبَدَ اِبْليسَ : كسي كه به سخن سخن‌گويي گوش فرا دهد ( گوش دادن از روي تسليم و رضا ) او را پرستش كرده ، اگر اين سخن گو از سوي خدا سخن مي‌گويد خدا را پرستيده است و اگر از سوي ابليس سخن مي‌گويد ابليس را عبادت كرده » .(1) به هر حال ابراهيم مي‌خواهد اين واقعيت را به عمويش تعليم كند كه انسان در زندگي بدون خط نمي‌تواند باشد يا خط اللّه و صراط مستقيم است و يا خط شيطان عصيانگر و گمراه ، او بايد در اين ميان درست بينديشد و براي خويش تصميم‌گيري كند و خير و صلاح خودرا دور از تعصب‌ها و تقليدهاي كوركورانه در نظـر بگيـرد.

1- « سفينة البحار » ، جلد 2 ، صفحه 115 ( ماده عبد ) .

تفسير مردان (247)

شرح آيه از تفسير مجمع‌البيان

هشــدار از پرستش شيطان!

و در ادامه سخن او را از پرستش و پيروي شيطان هشدار داد و گفت: