تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 252

و آن‌ها كه امانت‌ها و عهد خود را مراعات مي‌كنند. (8 / مؤمنون)

شرح آيه از تفسير نمونه

حفظ و اداي امانت به‌معني وسيع كلمه و نيز پايبند بودن به عهد و پيمان در برابر خالق و خلق ، از صفات بارز مؤمنان است. در مفهوم وسيع امانت ، امانت‌هاي خدا و پيامبران الهي و همچنين امانت‌هاي مردم جمع است ، نعمت‌هاي مختلف خدا هريك امانتي از امانات او هستند ، آيين حق ، كتب آسماني، دستورالعمل‌هاي پيشوايان راه حق و همچنين اموال و فرزندان و پست‌ها و مقام‌ها، همه امانت‌هاي او هستند كه مؤمنان در حفظ و اداي حق آن‌ها مي‌كوشند ، تا در حياتند ، از آن پاسداري مي‌كنند و به هنگام ترك دنيا آن‌ها را به نسل‌هاي برومند آينده خودمي‌سپارند و چنين نسلي‌را براي پاسداري آن تربيت مي‌كنند. دليل بر عموميت مفهوم امانت در اين جا علاوه بر گستردگي و اطلاق لفظ ، روايات متعددي اسـت كه در تفسير امانت وارد شده ، گاهي امانت به معني "امامت امامان معصوم" كه هر امام آن را به امام بعد از خود مي‌سپارد ، تفسير شده (1) و گاه به مطلق ولايت و حكومت. جالب اين‌كه « زراره » كه از شاگردان بزرگ امام باقر و امام‌صادق عليهماالسلام است ، چنين مي‌گويد : « منظور از جمله " اَنْ تُؤَدُّوا الاَْماناتِ اِلي اَهْلِها " (58/نساء) اين‌است كه ولايت و حكومت را به اهلش واگذاريد » .(2) و اين نشان مي‌دهد كه حكومت از مهم‌ترين وديعه‌هاي الهي است كه بايد آن را به اهلش سپرد. به‌هرحال مسلّم است كه پايبند بودن به تعهدات و حفظ و اداي امانات از مهم‌ترين پايه‌هاي نظام اجتماعي بشر است و بدون آن‌ها هرج و مرج در سراسر جامعه به‌وجود خواهد آمد ، به همين دليل حتي افراد و ملت‌هايي كه اعتقاد الهي و مذهبي ندارند ، براي مصون ماندن از اين هرج و مرج اجتماعي ناشي از خيانت در عهد و امانت ، خود را موظف به انجام اين دو برنامه حداقل در مسائل كلي اجتماعي مي‌دانند. در زمينه اهميت امانت در جلد سوم تفسير نمونه ذيل آيه 58 سوره نساء و در جلد هفتم تفسير نمونه ذيل آيه 12 سوره انفال و در زمينه وفاء به‌عهد در جلد چهارم

1- « تفسيــر بـرهـان » ، جلـد 1 ، صفحـه 380 .

2- « تفسيــر بـرهـان » ، جلــد 1 ، صفحه 380 .

تفسير مردان (283)

تفسيرنمونه ذيل آيه 1 سوره مائده و جلد 11 تفسير نمونه ذيل آيه 91 سوره نحل مشروحا بحث شده است .

شرح آيه از تفسير مجمع‌البيان

امانتهاي خدا و مردم

امانتهايي كه آيه شريفه به آنها اشاره دارد و مردم با ايمان را بدين وسيله به رعايت آنهــا بر مي‌انگيـزد، بر دو بخش قابل تقسيمند: