تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 259

شرح آيه از تفسير نمونه

در واقع اين آيه مشتمل بر سه دستـور است ؛

1 ـ حكم‌مجازات زنان‌ومردان آلوده به‌فحشاء (منظور از زنا،آميزش‌جنسي مرد و زن غيــر همسر و بــدون مجوّز شرعي است ) .

2 ـ تأكيد براين‌كه در اجراي اين حد الهي گرفتار محبت‌ها و احساسات بي‌مورد نشويد، احساسات و محبتي كه نتيجه‌اي جز فساد و آلودگي اجتماع ندارد، منتها براي خنثي‌كردن انگيزه‌هاي اين‌گونه احساسات ، مسأله ايمان به خدا و روز جزا را پيش مي‌كشد ، چراكه نشانه ايمان به مبدأ و معاد ، تسليم مطلق در برابر فرمان او است ، ايمان به خداوند عالِم حكيم سبب مي‌شود كه انسان بداند هرحكمي فلسفه و حكمتي دارد و بي‌دليل تشريع نشده و ايمان به معاد سبب مي‌شود كه انسان در برابر تخلف‌ها احساس مسؤوليت كند. در اين‌جا حديث جالبي از پيامبر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله نقل شده كه توجه به آن لازم است : « روز قيامت بعضي از زمامداران را كه يك تازيانه از حد الهي كم كرده‌اند ، در صحنه محشر مي‌آورند و به او گفته مي‌شود : چرا چنين كردي ؟ مي‌گويد: براي رحمت به بندگان تو ، پروردگار به او مي‌گويد : آيا تو نسبت به آن‌ها از من مهربان‌تر بودي ؟ و دستور داده مي‌شود او را به آتش بيفكنيد ، ديگري را مي‌آورند كه يك تازيانه بر حد الهي افزوده ، به او گفته مي‌شود : چرا چنين كردي ؟ در پاسخ مي‌گويد : تا بندگانت از معصيت تو خودداري كنند ، خداوند مي‌فرمايد : تو از من

تفسير مردان (289)

آگاه‌تر و حكيم‌تر بودي؟ سپس دستور داده مي‌شود: او را هم به آتش دوزخ ببرند » .(1)

3 ـ دستور حضورجمعي‌از مؤمنان درصحنه مجازات‌است،چراكه‌هدف‌تنها اين نيست‌كه گنهكار عبرت گيرد، بلكه هدف آن است كه مجازات او سبب عبرت ديگران هم شود و به تعبير ديگر ؛ باتوجه به بافت زندگي اجتماعي بشر ، آلودگي‌هاي اخلاقي در يك فرد ثابت نمي‌ماند و به جامعه سرايت مي‌كند ، براي پاكسازي بايد همان‌گونه كه گناه برملا شده ، مجازات نيز برملا گردد. و به اين ترتيب اساس پاسخ اين سؤال كه چرا اسلام اجازه مي‌دهد آبروي انساني درجمع بريزد، روشن مي‌شود، زيرا مادام كه گناه آشكار نگرديده و به دادگاه اسلامي كشيده نشده است ، خداوند ستّار العيوب ، راضي به پرده‌دري نيست ، اما بعد از ثبوت جرم و بيرون افتادن راز از پرده استتار و آلوده شدن جامعه و كم شدن اهميت گناه ، بايد به گونه‌اي مجازات صورت گيرد كه اثرات منفي گناه خنثي شود و عظمت گناه به حال نخستين بازگردد. اصولاً در يك جامعه سالم بايد « تخلف از قانون » بااهميت تلقي شود ، مسلما اگر تخلف تكرار گردد، آن اهميت شكسته مي‌شود و تجديد آن تنها با علني شدن كيفر متخلفان است. اين واقعيت را نيز نبايد از نظر دور داشت كه بسياري از مردم براي حيثيت و آبروي خــود بيش از مســألــه تنبيهات بــدني اهميت قائلنــد و هميــن علني‌شدن كيفر، تــرمــز نيرومندي بر روي هوس‌هاي سركش آن‌ها است .

چرا زن زناكار بر مرد زناكار مقدم ذكر شده است؟

بدون شك اين عمل منافي عفت ، از همه‌كس قبيح است ولي از زنان زشت‌تر و قبيح‌تر است ، چـرا كه آن‌ها از حجب و حياي بيشتر برخوردارند و شكستن آن دليل بر تمرد شديدتري است. از اين‌گذشته عواقب شوم اين‌امر گرچه دامنگير هردو مي‌شود ، اما در مورد زنـان ، عواقب شومش بيشتر است. اين احتمال نيز هست كه سرچشمه وسوسه اين كار بيشتر از سوي آن‌ها صورت مي‌گيرد و در بسياري از موارد

1- « تفسير فخر رازي » ، جلد 23 ، صفحه 148 .