تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 265

اَلزّاني لا يَنْكِحُ اِلاّ زانِيَةً اَوْ مُشْرِكَةً وَ الزّانِيَةُ لا يَنْكِحُها اِلاّ زانٍ اَوْ مُشْرِكٌ وَ حُـرِّمَ ذلِكَ عَلَي الْمُؤْمِنينَ

مرد زناكار جز با زن زناكار يا مشرك ازدواج نمي‌كند ، و زن زناكار را جز مرد زناكار يا مشرك بـه ازدواج خـود درنمـي‌آورد و اين كـار بـر مؤمنـان تحـريم شده است. (3 / نور)

شرح آيه از تفسير نمونه

اين جمله بيان يك حكم شرعي و الهي است مخصوصا مي‌خواهد مسلمانان را از ازدواج با افراد زناكار بازدارد ، چراكه بيماري‌هاي اخلاقي همچون بيماري‌هاي جسمي غالبا واگيردار است. و از اين گذشته اين كار يك‌نوع ننگ و عار براي افراد پاك محسوب مي‌شود. به‌علاوه فرزنداني كه در چنين دامان‌هاي لكه‌دار يا مشكوكي پرورش مي‌يابند ، سرنوشت مبهمي دارند. روي اين جهات اسلام اين كار را منع كرده است. شاهد اين تفسير جمله « وَ حُرِّمَ ذلِكَ عَلَي الْمُؤْمِنينَ » است كه در آن تعبير به تحريم شده است. و شاهد ديگر روايات فراواني است كه از پيامبراسلام صلي‌الله‌عليه‌و‌آله و ساير پيشوايان معصوم عليهم‌السلام در اين زمينه به ما رسيده و آن را به‌صورت يك حكم تفسير كرده‌اند. حتي بعضي‌ازمفسران‌بزرگ‌درشأن نزول‌آيه چنين‌نوشته‌اند: « مردي از مسلمانان از پيامبر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله اجازه خواست كه با " اُمّ مهزول" زني كه در عصر جاهليت به‌آلودگي معروف بود و حتي پرچمي براي شناسايي بـر درِ خانه خود نصب كرده بود ، ازدواج كند ، آيه فوق نازل شد و به آن‌ها پاسخ گفت » .(1) در حديث ديگري از امام باقر و امام صادق عليهماالسلام مي‌خوانيــم : « اين آيــه در مــورد مــردان و زنــاني اســت كــه در عصــر رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌و‌آله آلوده زنا بودند ، خداوند مسلمانان را از ازدواج با آن‌ها نهي كرد و هم‌اكنون نيز مردم مشمول اين حكمند ، هركس مشهور به اين عمل شود و حد

1 - « مجمع البيان » ، ذيل آيه مورد بحث .

تفسير مردان (295)

الهـي بر او جاري گردد ، با او ازدواج نكنيد تا توبه‌اش ثابت شود » .(1) ضمنا بايد توجه داشت كه عطف « مشركان » بر « زانيان » درواقع براي بيان اهميت مطلب است ، يعني گناه « زنا » هم‌طراز گناه « شرك » است ، پيامبر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله فرمود : « لا يَزْنِ الزّاني حينَ يَزْني وَ هُوَ مُؤْمِنٌ وَ لا يَسْرِقُ السّارِقُ حينَ يَسْرِقُ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ‌فَاِنَّهُ اِذا فَعَلَ ذلِكَ خُلِعَ عَنْهُ الاْيمانُ كَخَلْعِ الْقَميصِ : شخص زناكار به هنگامي كه مرتكب اين عمل مي‌شود ، مؤمن نيست و همچنين سارق به هنگامي كه مشغـول دزدي است ايمـان ندارد ، چـراكه به هنگام ارتكــاب اين عمل ، ايمان را از او بيرون مي‌آورند ، همان‌گونه كه پيراهن‌رااز تن » .(2)

شـرايط تحريم ازدواج با زانـي و زانية

اشاره

ظاهر آيه فوق تحريم ازدواج با زاني و زانيه است ، البته اين حكم در روايات اسلامي مقيّد به مردان و زناني شده است كه مشهور به اين عمل بوده و توبه نكرده‌اند ، بنابراين اگر مشهور به اين عمل نباشند ، يا از اعمال گذشته خود كناره‌گيري كرده و تصميم بر پاكي و عفت گرفته و اثر توبه خود را نيز عملاً نشان داده‌اند ، ازدواج با آن‌ها شرعـا بي‌مانـع است. در حديث معتبري از امام صادق مي‌خوانيم كه : فقيه معروف « زراره » از آن حضرت پرسيد : « تفسير آيه " اَلزّاني لا يَنْكِحُ اِلاّ زانِيَةً ..." چيست »؟ امام فرمود : « اين آيه اشاره به زنان و مرداني است كه مشهور به زنا بوده و به اين عمل زشت شناخته شده بودند و امروز نيز چنين است، كسي‌كه حد زنا بر او اجرا شود ، يا مشهور به اين عمل شنيع گردد ، سزاوار نيست احدي با او ازدواج كنـد، تا توبه او ظــاهر و شناخته شود » .(3)