تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 281

پس از اين برنامه، حاكم شرع بدون نياز به اجراي صيغه طلاق، ميان آنان اعلام جدايي و گسيختن پيوند خانوادگي مي‌كند و آن زن و مرد براي هميشه بر يكديگر حرام مي‌گردند و زن بايد پس از انجام برنامه «لِعان»، عده نگاه دارد.

تفسير مردان (309)

وَ لَوْ لا فَضْلُ اللّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ وَ اَنَّ اللّهَ تَوّابٌ‌حَكيـمٌ

و اگـر فضـل و رحمت خــدا شامل حال شما نبود و اين‌كه او توبه پذير و حكيم است ( بسيــاري از شما گــرفتــار مجــازات سخـت الهي مي‌شديد ). (10 / نور)

شرح آيه از تفسير نمونه

در واقع اين آيه اشاره اجمالي براي تأكيد احكام فوق است ، زيرا نشان مي‌دهد كه برنامه « لِعان » يك فضل الهي است و مشكل مناسبات دو همسر را در اين زمينه به نحو صحيحي حل مي‌كند. از يك‌سو مرد را مجبور نمي‌كند كه اگر كار خلافي در مورد همسرش ديد، سكوت كند و براي دادخواهي نزد حاكم شرع نيايد. از سوي ديگر زن را هم به مجرد اتهام در معرض مجازات حد زناي محصنه قرار نمي‌دهد و حق دفـاع به او عطا مي‌كند. از سوي سوم شوهر را ملزم نمي‌كند كه اگر با چنين صحنه‌اي روبرو شد، به دنبال چهار شاهد برود و اين راز دردناك را برملا سازد. از سوي چهارم اين مرد و زن را كه قادر به ادامه زندگي مشترك زناشويي نيستند ، از هم جدا مي‌سازد و حتي اجازه نمي‌دهد كه در آينده باهم ازدواج كنند ، چراكه اگر اين نسبت راست باشد، آن‌ها از نظر رواني قادر به ادامه زندگي زناشويي نيستند و اگر هم دروغ باشد ، عواطف زن آن‌چنان جريحه‌دار شده كه بازگشت به زندگي مجدد را مشكل مي‌سازد ، چراكه نه سردي بلكه عداوت و دشمني محصـول چنين امري است. و از سوي پنجم تكليف فرزند را هم روشن مي‌سازد. اين است فضل و رحمت خداوند و توّاب و حكيم بودنش نسبت به بندگان كه با اين راه حل ظريف و حساب شده و عادلانه مشكل را گشوده است و اگر درست بينديشيم ، حكم اصلي يعني لزوم چهار شاهد نيز به كلي شكسته نشــده ، بلكــه هر يــك از اين چهــار « شهــادت » را در مــورد زن و شوهر ، جــانشيــن يك « شاهد » كــرده و بخشي از احكام آن را براي اين قائل شده است .

(310) آياتُ‌الرِّجالِ فِي‌الْقُرْآن

چرا حكم قذف در مورد دو همسر تخصيص خورده است ؟

نخستين سؤالي كه در اين‌جا مطرح مي‌شود ، همين است كه دو همسر چه خصوصيتي دارند كه اين حكم‌استثنايي درمورد اتهام آن‌ها صادر شده است؟ پاسخ اين سؤال را از يك‌سو مي‌توان در شأن نزول آيه پيدا كرد و آن اين‌كه هرگاه مردي همسرش را با بيگانه‌اي ببيند ، اگر بخواهد سكوت كند ، براي او امكان‌پذير نيست ، چگونه غيرتش اجازه مي‌دهد هيچ‌گونه عكس‌العملي در برابر تجاوز به حريم ناموسش نشان ندهد ؟ اگر بخواهد نزد قاضي برود و فرياد بكشد كه فورا حد قذف درباره او اجرا مي‌شود ، زيرا قاضي چه مي‌داند كه او راست مي‌گويد ، شايد دروغ باشد و اگر بخواهد چهار شاهد بطلبد ، اين نيز با حيثيت و آبروي او نمي‌سازد ، به‌علاوه ممكن است ماجرا در اين ميان پايان‌گيرد. از سوي ديگر افراد بيگانه زود يكديگر را متهم مي‌سازند ولي مرد و زن كمتر يكديگر را به اين مسائل متهم مي‌كنند و به همين دليل در مورد بيگانگان ، آوردن چهار شاهد لازم است وگرنه حد قذف اجرا مي‌گردد ولي در مورد دو همسر چنين نيست و به اين دليل حكم مزبور از ويژگي‌هاي آن‌ها است .

بـرنـامه مخصوص « لِعــان »