تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 336

و خــداي يكتــا بــر آنچــه مي‌گوييم ميــان مــن و شمــا وكيــل و گــواه باشد.

و بدين‌ســان مــوســي به خــانــه و كــاشــانه و زن و زندگي و آسايش و آرامش و آزادي و امنيــت رسيد!

(362) آياتُ‌الرِّجالِ فِي‌الْقُرْآن

مرداني كه تا آخرين نفس در راه انجام وظيفه الهي مقاومت كرده‌اند

مِنَ الْمُؤْمِنينَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدوُا اللّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضي نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِـــــرُ وَ مـــا بَـدَّلُـــوا تَبْــديــلاً

در ميان مؤمنان مرداني هستند كه بر سر عهدي كه با خدا بستند صادقانه ايستاده‌اند، بعضي پيمان خود را به آخر بردند ( و در راه او شربت شهادت نوشيدند ) و بعضي ديگر در انتظارند و هرگز تغيير و تبديلي در عهد و پيمان خود نداده‌اند. (23 / احزاب)

شرح آيه از تفسير نمونه

واژه « نَحْـب » بـه معني عهد و نذر و پيمان است و گاه به معني مرگ و يا خطر و يا سرعت سيـر و يا گريه با صداي بلند نيز آمده . (1) جملـه «قَضي نَحْبَهُ» همـه شهداي اسلام را كه قبل از ماجراي جنگ « احزاب » شربت شهادت نوشيده بودند شامل مي‌شود و منتظران نيز تمـام كسانـي بودنـد كه در انتظـار پيـروزي و شهادت به سر مي‌بردند و افرادي هم‌چون « حمزه سيدالشهداء » و « علي » در رأس اين دو گـروه قرار داشتنـد. لذا در تفسيـر « صافـي » چنين آمده است : « اِنَّ اَصْحابَ الْحُسَيْنِ بِكَرْبَلاءَ كانُوا كُلَّ مَنْ اَرادَ الْخُرُوجَ وَدَعَ الْحُسَيْنَ وَ قالَ : السَّـلامُ عَلَيْكَ يَا بْنَ رَسُولِ اللّهِ فَيُجيبُهُ : وَ عَلَيْكَ السَّلامُ وَ نَحْنَ خَلْفَكَ وَ يَقْرَءُ "فَمِنْهُمْ مَنْ قَضي نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ": ياران امام حسيـن در كربـلا و هركدام كه مي‌خواستند به ميدان بروند با امام وداع مي‌كردند و مي‌گفتند سلام بر تو اي پسر رسول خدا ( سلام و وداع ) امام نيز به آن‌ها پاسخ مي‌گفت و سپس اين آيه را تلاوت مي‌فرمود : « فَمِنْهُمْ مَـنْ قَضـي نَحْبَـهُ وَ مِنْهُـمْ مَنْ يَنْتَظِرُ ». از كتب مقاتل استفاده مي‌شود كه امام حسين اين آيه را بر كنار جنازه شهيدان ديگري هم‌چون « مسلم بن عوسجه » و به هنگامي كه خبر شهادت

1- « مفردات راغب » « مجمع‌البيان » و « لسان‌العرب » ( نحب ) .

تفسير مردان (363)