تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 393

محبت متقابل اسلامي

در روايات اسلامي كه در تفسير آيه اخير آمده است ، تأكيد فراواني بـر روي اصل « رُحَماءُ بَيْنَهُمْ » ديده مي‌شود. از جمله در حديثي از امام صادق مي‌خوانيم : « مسلمان برادر مسلمان است به او ستم نمي‌كند ، تنهايش نمي‌گذارد ، تهديـدش نمي‌كنـد و سـزاوار اسـت مسلمـان در ارتبـاط و پيوند و تعاون و محبت و مواسات با نيازمندان كوشش كند و نسبت به يكديگر مهربان باشند ، تـا مطابـق گفتـه خداونـد «رُحَماءُ بَيْنَهُمْ» نسبت به يكديگر با محبت رفتار كنيد و حتي در غياب آن‌ها نسبت به امورشان دلسوزي كنيد ، آن‌گونه كه انصـار در عصــر رســول اللّه بودنــد » . (1) ولي عجيب است كه مسلمانان امروز از رهنمودهاي مؤثر اين آيه و ويژگي‌هايي كه براي مؤمنان راستين وياران رسول اللّه صلي‌الله‌عليه‌و‌آله نقل مي‌كند ، فاصله گرفته‌اند ، گاه آن‌چنان به جـان هم مي‌افتند و كينه‌توزي و خونريزي مي‌كنند كه هرگز دشمنان اسلام آن‌چنان نكردند. گاه با كفـار آن‌چنـان پيونـد دوستـي مي‌بندنـد كه گويـي برادراني از يك اصل و نسبند. نه‌خبري‌از آن ركوع و سجود است و نه آن نيات پاك و « اِبْتِغاءِ فَضْلِ‌اللّه » و نه‌آثار سجود در چهـره نمايان و نه آن نمو و رشد و جوانه زدن و قوي شدن و روي

1- « نــورالثقليـن » ، جلــد 5 ، صفحه 77 حديث 91 .

تفسير مردان (431)

پاي خود ايستادن. و عجب اين‌كه هرقدر از اين اصول قرآني فاصله گرفته‌ايم به درد و رنج و ذلت و نكبت بيشتري گرفتار شده‌ايم، ولي باز متوجه نيستيم از كجا ضربه مي‌خــوريــم؟ بــاز «حميّت‌هاي جــاهليــت» مانــع انديشه و تجديد نظر و بــازگشت به قــرآن است، خــدايــا ما را از اين خواب عميق و خطرناك بيدار كن.

شرح آيه از تفسير مجمع‌البيان

«كُفّار»: در اين جا به مفهوم كشاورز آمده است، چرا كه كشاورز بذرها و دانه را در دل‌خاك‌مي‌پوشاند و هرچيزي‌را انسان‌بپوشاند، به‌كاراو كُفْر و حق‌پوشي گفته مي‌شود.

سيماي جامعه اسلامي

در آيــه مــورد بحث در ترسيم سيمــاي جــامعــه مــورد نظر اسلام مي‌فرمايد:

مُحَمَّــدٌ رَسُـــولُ اللَّــهِ