تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 399

آري، تعصب و تعصب‌ورزي، حمايت غيرمنطقي و بي پايه و اساس است. به حفظ

1 ـ مترجم .

2. واژه «تَعَصُّب» از ريشه «عَصَب» برگرفته شده و به مفهوم پي‌هايي است كه مفصل‌ها را به هم پيوند مي‌دهد، امّا در اصطلاح به هر نوع گرايش و طرفداري غيرواقع‌بينانه و افراطي از فرد و گروه، قبيله و عشيره، رنگ و نژاد، سرزمين و منطقه جغرافيايي، حزب و سازمان، شخص و نهاد، ارزش‌ها و جريان‌هاي فكري و مذهبي و سياسي گفته مي‌شود.

(436) آياتُ‌الرِّجالِ فِي‌الْقُرْآن

و حراست از موجود پنداري و خرافي و موهوم و يا يك ارزش بدلي و تحميلي و ظــالمانه و پــوچ برخــاستن است. يك ضــد ارزش و يك رذيلــت اخــلاقي است.

سرچشمه بسياري از گناهان، جنگ‌ها و كشتارهاي خونبار تاريخ بشر، مايه شورش‌ها و عصيان‌ها و وحشت و ترورهاي پايان‌ناپذير، منشاء خودسري‌ها و خشونت‌ها و ددمنشي‌ها و تجاوزها و عامل ويرانگري در انتقال خرافات و اوهام و فرهنـگ‌هاي جاهـلي از نسلي به نسلي ديگر، تحت عنوان آداب و رسوم نياكان يا سنن و ارزش‌هاي خيالي و ساختگي مذهبي است.

ريشه تَعَصُّب

تعصّب از خودخواهي ريشه مي‌گيرد و از خود دوستي آبياري مي‌گردد و از خودپرستي ساقه و تنه و شاخ و برگ مي‌روياند و به بار مي‌نشيند و ميوه تلخ و زهرآگين خويش را عرضه مي‌كند و با پراكندن بوي نامطبوع و متعفّن خود، فضاي زندگي فرد، خانواده، جامعه و تمدّن را آلوده و انسان را مسموم مي‌سازد؛ و آن گاه او را از انديشه درست و آزاد و رسيدن به حق و عدالت و دست يافتن به واقعيت‌ها باز مي‌دارد و صحنه حيات انسان را به ظلمت و جهالت و تباهي و تيره‌بختي مي‌كشد؛ و از پي آن استبداد و اختناق را جايگزين حرّيّت و استقلال، كينه و نفرت را به جاي مهر و مهرورزي، جهل و جنايت را به جاي آگاهي و بشردوستي، آتش و خون را به جاي صلح و آزادي، كشتمان را به جاي گفتمان، مسلسل و تيربار را به جاي قلم و روزنامه و انحطاط و افول و غروب تمدن‌ها و جامعه‌ها را به جاي رشد و شكوفايي و فراز آن‌ها مي‌نشاند؛ كتابخانه‌ها و كتاب‌ها را مي‌سوزاند، شهرها و مزرعه‌ها را به آتش مي‌كشد، كارگاه‌ها و پارك‌ها و دانشگاه‌ها را ويران يا بي‌محتوا و به گورستان سرد و خاموش تبديل مي‌كند و قبرستانها را آباد مي‌سازد؛ مراكز علمي، فكري، صنعتي، هنري، اَقْطاري، اجتماعي، فرهنگي، تحقيقي و بشردوستانه را سرد و بي‌روح و سياه‌چال‌ها، دخمه‌ها، زندان‌ها و دهليزهاي مرگ را برپا و پررونق و آكنده از انسان‌هاي كمال‌جو،

تفسير مردان (437)

آزاديخواه، سلطه‌ناپذير و اصلاح‌طلب مي‌سازد؛ به ويژه كه اين تعصّب‌ها رنگ نژادي، ملّي، حزبي و مذهبي نيز بر خود بگيرد و با رياكاري و عوامبازي و سوادگري تزيين گردد و با دست پليد شيفتگان قدرت و پايمال‌كنندگان حقوق بشر ـ كه در همين كمين‌گاه كمين كرده‌اند ـ آن چنان تزيين بشود. بي دليل نيست كه در ميان شگردهاي تخريبي، رايج‌ترين شيوه تهاجم به حيات و شخصيت انسان‌هاي آزاديخواه و اصلاح‌طلب، شيوه ايجاد تعصّب سياه و مرز ناشناس بر ضد آگاهان و آزادي‌خواهان و روشنفكــران و در كنارش ايجاد حساسيّت كور و كينه و عقده و نفرت و خشونت نسبـــت به مخــالفان استبــداد و انحصـــار و اختناق است.