تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 423

9. سوره نحل، آيه 43؛ سوره مريم، آيه 45.

10. اِقْبَلِ الْحَقِّ مِمَّنْ اَتاكَ بِهِ مِنْ صَغيرٍ اَوْ كَبيرٍ وَ اِنْ كانَ بَغيضاً بَعيداً وَ اَرْدُدِ الْباطِلَ عَنْ مَنْ جائَكَ بِهِ مِنْ صَغيرٍ اَوْ كَبيرٍ وَ اِنْ كانَ حَبيباً قَريباً. ديدگاه و سخن حق‌را از هرآن كه شنيدي بپذير، گرچه گوينده آن دشمن و بيگانه باشد! و ناحق‌را از هركس شنيدي نپذير،گرچه‌گوينده‌اش دوست‌وآشناباشد. اثبات الهُداة، ج 1، ص 136.

(456) آياتُ‌الرِّجالِ فِي‌الْقُرْآن

اهميت اخوت اسلامي

اِنَّمَـا الْمُؤْمِنُـونَ اِخْـوَةٌ فَاَصْلِحُـوا بَيْنَ اَخَوَيْكُمْ وَ اتَّقُوااللّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ

مؤمنان برادر يكدگرند ، بنابراين ميان دو برادر خود صلح‌برقرار سازيد و تقواي الهي پيشـه‌كنيـد تا مشمـول رحمـت او شويد. (10 / حجرات)

شرح آيه از تفسير نمونه

همان اندازه كه براي ايجاد صلح در ميان دو برادر نسبي تلاش و كوشش مي‌كنيد ، بايد در ميـان مؤمنـان متخاصـم نيز براي برقراري صلح به طور جدي و قاطع وارد عمل شويد. چه تعبير جالب و گيرايي ؟ كه همه مؤمنان برادر يكدگرند و نزاع و درگيري ميان آن‌ها را درگيري ميان برادران ناميده ، كه بايد بـه زودي جـاي خود را بـه صلح و صفا بدهد. و از آن‌جا كه در بسياري از اوقات « روابط » در اين گونه مسائل جانشين « ضوابط » مي‌شود ، بار ديگر هشدار داده و در پايان آيه مي‌افزايد : « تقواي الهي پيشه كنيد تا مشمول رحمت او شويد » ( وَ اتَّقُوا اللّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ ) . و به اين ترتيب يكي از مهم‌ترين مسؤوليت‌هاي اجتماعي مسلمانان در بــرابــر يكــديگــر و در اجـــــراي عــدالــت اجتمـــــاعــي با تمــــام ابعــادش روشــن مي‌شـــود .

جمله « اِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ اِخْوَةٌ » كه در آيات فوق آمده است يكي از شعارهاي اساسي و ريشه‌دار اسلامي است، شعاري بسيار گيرا ، عميق ، مؤثر و پرمعني. ديگران وقتي مي‌خواهند زياد اظهار علاقه به هم‌مسلكان خود كنند از آنان به عنوان « رفيق » ياد مي‌كنند، ولي اسلام سطح پيوند علائق دوستي مسلمين را به قدري بالا برده كه به صورت نزديك‌ترين پيوند دو انسان با يكديگر آن هم پيوندي بر اساس مساوات و برابري ، مطرح مي‌كند و آن علاقه دو « برادر » نسبت به يكديگر است. روي اين اصل مهم اسلامي مسلمانان از هر نژاد و هر قبيله و داراي هر زبان و هر سن و سال ، با يكديگر احساس عميق برادري مي‌كنند، هر چند يكي در شرق جهان زندگي كند و ديگري در غرب. در مراسم « حج » كه مسلمين از همه نقاط جهان در آن كانون توحيد جمع مي‌شوند ، اين علاقه و پيوند و همبستگي نزديك ، كاملاً محسوس است و صحنه‌اي است از تحقق عيني اين قانون مهم اسلامي. به تعبير ديگر اسلام تمام

تفسير مردان (457)