تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 437

«وَ لا تَلْمِزُوا»: واژه از ريشه «لَمْز» به مفهوم طعنه زدن و عيبجويي كردن آمده كه كاري زشت و نارواست، مگر اين كه فرد يا گروهي كه از آنان بدگويي مي‌شود قانون‌شكن و ظالم و فاسق باشند؛ چرا كه در روايت آمده است كه: قُولُوا فِي‌الْفاسِقِ ما فيهِ كَيْ يَحْذَرُهُ النّاسُ. هر خصلت زشت و كار نكوهيده‌اي كه قانون‌شكن و گناهكار بدان آلوده است بگوييد تا مردم از او برحذر باشند و به دام وي نيفتند. و واژه «هَمْز» نيز به‌هميــن مفهوم آمده است.

«لا تَنابَــزُوا»: اين واژه از ريشــه «نَبْــز»، به مفهــوم ســرزنش نمــودن افــراد يا گــروه‌هــا با لقب‌هاي نــاروايي كه بر آنــان مي‌تراشند و مارك مي‌زنند، آمده است .

هشدار از ترور شخصيت

به باور برخي از واژه‌شناسان و مفسران واژه «قَوْم» در مورد مردان به كار مي‌رود، چــرا كــه آنــان هستنــد كــه در انجــام كــارهــا برخي بر ديگري تكيه مي‌كنند و بر ديگــري قــائـم هستند.

واژه «سُخْرِيَّة» به مفهوم به ريشخند گرفتن و استهزا نمودن آمده و در آيه از آن هشــدار داده شـــده است.

به باور «مُجاهِد» منظور اين است كه: هرگز ثروتمندي حق ندارد انسان محرومي را

(468) آياتُ‌الرِّجالِ فِي‌الْقُرْآن

به خاطر فقر و نيازش مسخره كند، چه بسا كه آن فقير در پيشگاه خدا از آن ثروتمندي كه به ظاهر شريف و آراسته جلوه مي‌كند، مقام و مرتبه‌اي والاتر و بالاتر داشته باشد و از او بسيار انسان‌تر زندگي كند.

«ابن زيد» مي‌گويد: آيه مورد بحث مردم مسلمان را از مسخره كردن كساني كه به نوعي به گناه و قانون‌شكني درغلطيده‌اند، هشدار مي‌دهد، چرا كه ممكن است آن فرد مورد تمسخر به لغزشي ناخواسته دچار شده و اينك از نظر عقيده و انديشه در بارگاه خدا از مسخره‌كننده بهتر و بالاتر باشد و يا ممكن است در اعماق جان و ژرفاي دل ايمان به خدا آورده و اسلام را برگزيده باشد و از گناه و لغزش گذشته‌اش سخت نادم اســت و تــوبــه كـــرده است.

آن گــاه از شگــرد زشت و ظالمانه ديگــري هشـدار مي‌دهد كه: وَلاَ تَلْمِزُوا أَنفُسَكُمْ