تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 515

آن‌ها كه امكانات وسيعي دارند ، بايد از امكانات وسيع خود انفاق كنند و آن‌ها كه تنگدست هستند ، از آن‌چه خدا به آن‌ها داده ، انفاق نمايند ، خداوند هيچ‌كس را جُز به مقدار توانايي كه به‌اوداده، تكليف‌نمي‌كند، خداوندبه‌زودي بعداز سختي‌ها، آساني قرارمي‌دهد.(7 / طلاق)

شرح آيه از تفسير نمونه

اين دستور مربوط به ايام عِدّه است كه در آيات قبل به طور اجمال به آن اشاره شده بود. مي‌گويد : آن‌ها كه توانايي كافي دارند ، نبايد مضايقه و سختگيري كنند و آن‌ها كه تمكن مالي ندارند، بيش از توانايي‌خود مأمور نيستند و زنان نمي‌توانند ايرادي به آن‌ها داشته باشند. به اين ترتيب نه آن‌ها كه دارند ، بخل كنند و نه آن‌هاكه ندارند مستحق ملامتند. و در پايان آيه مي‌فرمايد: « خداوند به زودي بعد از سختي‌ها ، آساني و راحتي قرار مي‌دهد » ( سَيَجْعَلُ اللّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْرا ). يعني غم نخوريد ، بي‌تابي نكنيد ، دنيا به يك حالت نمي‌ماند ، مبادا مشكلات مقطعي و زودگذر رشته صبر و شكيبايي شما را پاره كند .

احكــام « طـلاق رجعـي »

گفتيم « طلاق رجعي » آن‌است كه شوهر مادام‌كه عِدّه به سر نيامده ، هر زمان بخواهد مي‌تواند بازگردد و پيوند زناشويي را برقرار سازد ، بي‌آن‌كه نياز به عقد تازه‌اي باشد و جالب اين‌كه رجـوع با كمتـر سخـن و عملي كه نشانه بازگشت باشد ، حاصل مي‌گردد. بعضي از احكامي كه در آيات 4 تا 7 فوق آمده مانند نفقه و مسكن ، مخصوص عِدّه‌طلاق رجعي است و همچنين مسأله خروج زن از خانه همسرش در حال عِدّه ولي در «طلاق بائن» يعني طلاقي كه قابل رجوع نيست ( مانند سومين طلاق ) احكام فوق وجود ندارد. تنها در مورد زن باردار حق نفقه و مسكن تا زمان وضع حمل ثابت است. تعبير «لا تَدْري لَعَلَ‌اللّهَ يُحْدِثُ بَعْدَ ذلِكَ اَمْرا: تو نمي‌داني‌شايد خداوند وضع تازه‌اي به

تفسير مردان (557)

وجود آورد» نيز اشـاره به اين است كه همه يا قسمتي از احكام فوق ، مربوط به طلاق رجعي است .(1)

خدا تكليف مالايُطاق نمي‌كند

نه تنها حكم عقل ، بلكه حكم شرع نيز بر اين معني گواه است كه تكاليف انسان‌ها بايد در حد توانايي آن‌ها باشد ، جمله « لا يُكَلِّفُ اللّهُ نَفْسا اِلاّ ما اتيها » كه در ضمن آيه 7 آمده ، نيز اشاره به همين معني است. ولي در بعضي از روايات مي‌خوانيم كه منظور از « ما اتيها » در واقــع "ما اَعْلَمَهــا " است ، يعنــي خداوند هر كس را به مقداري تكليف مي‌كنــد كــه بــه او «اعــلام» كــرده است. بنابراين آيه مي‌تواند مفهوم وسيعي داشتــه بــاشــد كه هــم "عدم قدرت" را شامل مي‌شود و هم "جهل" را كه موجب عدم قدرت بر انجام كار مي‌گردد .

اهميــت نظــام خانــواده