تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 516

اهميــت نظــام خانــواده

دقت و ظرافتي كه در بيان احكام زنان مطلّقه و حقوق آن‌ها در آيات فوق به كار رفته و حتي بسياري از ريزه‌كاري‌هاي اين مسأله در آيات قرآن كه در حقيقت قانون اساسي اسلام است ، بازگو شده ، دليل روشني است بر اهميتي كه اسلام براي نظام خانواده و حفظ حقوق زنان و فرزندان قائل است. از طلاق تا آن‌جاكه ممكن‌است ، جلوگيري مي‌كند و ريشه‌هاي آن را مي‌خشكاند ، اما هرگاه كار به بن‌بست كشيد و چاره‌اي جُز طلاق و جدايي نبود ، اجازه نمي‌دهد حقوق فرزندان و يازنان دراين كشمكش‌پايمال گردد، حتي طرح جدايي را طوري مي‌ريزد كه غالبا امكان بازگشت وجود داشته باشد. دستوراتي همچون " امساك به معروف و جدايي به معروف" و نيز عدم زيان و ضرر و تضييق و سخت‌گيري نسبت به زنان و همچنين مشاوره شايسته براي روشن ساختن سرنوشت كودكان و مانند اين‌ها كه در آيات فوق آمده است ، همگي گواه بر اين معني آمده است. اما متأسفانه عدم آگاهي بسياري از مسلمانان از اين امور و يا عدم عمل به آن در عين آگاهي ، سبب شده است كه در هنگام جدايي و

1- «جواهرالكلام»، جلد32، صفحه121.

(558) آياتُ‌الرِّجالِ فِي‌الْقُرْآن

طلاق مشكلات زيادي براي خانواده‌ها و مخصوصا فرزندان ، به وجود آيد و اين نيست جُز به خاطر اين‌كه مسلمانان از چشمه فيض‌بخش قرآن دور ماندند . مثلاً با اين‌كه قرآن با صراحت مي‌گويد : زنان مطلّقه نبايد در دوران عِدّه از خانه شوهر بيرون روند و نه شوهر حق دارد آن‌ها را بيرون بفرستد ، كاري كه اگر انجام شود ، اميد بازگشت غالب زنان به زندگي زناشويي بسيار زياد است ، اما كمتر زن و مرد مسلماني را پيدا مي‌كنيد كه بعد از جدايي و طلاق به اين دستور اسلامي عمل كند و اين به راستي مايه تأسف است .

شرح آيه از تفسير مجمع‌البيان

ممكن است منظور اين باشد كه: پدران ثروتمند كه كودك خود را به هنگام جدايي و طلاق به مادر كودك و يا هر زن ديگري مي‌سپارند، در خور توان و امكانات خويش بزرگمنشانه اجرت دهند،

وَ مَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنْفِقْ مِمّا آتاهُ اللّهُ

و كساني كه تنگدست هستند و امكان مالي آنان محدود است، آنان نيز در خور تــوانشان هـزينـه نمايند.

لا يُكَلِّــــفُ اللّـهُ نَفْســاً اِلاّ مــا آتــاهــا