تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 52

چهار نكته مهم در زمينه شكـر نعمت

1 ـ علي در يكي از كلمات حكمت‌آميز خود در نهج‌البلاغه مي‌فرمايد : «اِذا وَصَلَتْ اِلَيْكُمْ‌اَطْرافُ‌النِّعَمِ فَلا تُنَفِّرُوا اَقْصاهابِقِلَّةِ الشُّكْرِ: هنگامي‌كه مقدمات نعمت‌هاي خداوند به‌شما مي‌رسد سعي‌كنيد باشكرگزاري، بقيه را به سوي خود جلب كنيد، نه آن كه با كمي شكرگزاري آن را از خود برانيد » .(2)

1- « اصول كافي » ، جلد 4 ، صفحه 80 ( بابُ الشُّكْرِ ) .

2- « نهــج البــلاغــه » ، كلمــات قصــار شمـاره 13 .

(76) آياتُ‌الرِّجالِ فِي‌الْقُرْآن

2 ـ اين موضوع نيز قابل توجه است كه تنها تشكر و سپاسگزاري از خداوند در برابر نعمت‌ها كافي نيست ، بلكه بايد از كساني كه وسيله آن موهبت بوده‌اند نيز تشكر و سپاسگزاري نمود و حق زحمات آن‌ها را از اين طريق ادا كرد و آن‌ها را از اين راه به خدمات بيشتر تشويق نمود ، در حديثي از امام علي بن الحسين مي‌خوانيم كه فرمود : « روز قيامت كه مي‌شود خداوند به بعضي از بندگانش مي‌فرمايد : آيا فلان شخص را شكرگزاري كردي ؟ عرض مي‌كند : پروردگارا ! من شكر تو را به جا آوردم ، مي‌فرمايد: چون شكر او را به جا نياوردي شكر مرا هم ادا نكردي » ، سپس امام فرمود: « اَشْكُرُكُمْ لِلّهِ اَشْكُرُكُمْ لِلنّاسِ : شكرگزارترين شما براي خدا آن‌ها هستنـد كـه از همه بيشتر شكر مردم را به جا مي‌آورند ».(1)

3 ـ افزايش نعمت‌هاي خداوند كه به شكرگزاران وعده داده شده ، تنها به اين نيست كه نعمت‌هاي مادي تازه‌اي به آن‌ها ببخشد ، بلكه نفس شكرگزاري كه توأم با توجه مخصوص به خدا و عشق تازه‌اي نسبت به ساحت مقدس او است خود يك نعمت بزرگ روحاني است كه در تربيت نفوس انسان‌ها و دعوت آنان به اطاعت فرمان‌هاي الهي ، فوق‌العاده مؤثر است ، بلكه شكر ذاتا راهي است براي شناخت هر چه بيشتر خداوند و به همين دليل علماي عقايد در علم كلام براي اثبات « وجوب معرفة اللّه » (شناخت خدا) از طريق وجوب شكر «مُنْعِم» ( نعمت بخش ) وارد شده‌اند .

4 ـ احياي روح شكرگزاري در جامعه و ارج نهادن و تقدير و سپاس از آن‌ها كه با علم و دانش خود و يا با فداكاري و شهادت ، يا با ساير مجاهدات در طريق پيشبرد اهداف اجتماعي خدمت كرده‌اند يك عامل مهم حركت و شكوفايي و پويايي جامعه است. در اجتماعي كه روح تشكر و قدرداني مرده كمتر كسي علاقه و دلگرمي به خدمت پيدا مي‌كند و به عكس آن‌ها كه بيشتر قدرداني از زحمات و خدمات اشخاص مي‌كنند ، ملت‌هايي با نشاط‌تر و پيشروترند. توجه به همين حقيقت سبب شده است

1- « اصول كافي » ، جلد 2 ، صفحه 81 حديث 30 .

تفسير مردان (77)