تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 523

(566) آياتُ‌الرِّجالِ فِي‌الْقُرْآن

امر مهم و حياتي است. ولي بايد توجه داشت كه توبه تنها لقلقه زبان و گفتن " اَسْتَغْفِـرُ اللّه نيست ، بلكه شرايط و اركاني دارد كه در تفسير توبه نصوح در آيات فوق به آن اشاره شد ، هرگاه توبه با اين شرايط انجام گيرد ، آن‌چنان اثر مي‌گذارد كه گناه و آثار گناه را به كلي از روح و جـان انسان محـو مي‌كند ، لذا در حديثي از امام باقر مي‌خــوانيــم : « اَلتّائِبُ مِنَ‌الذَّنْبِ كَمَنْ لاذَنْبَ لَهُ وَالْمُقيمُ عَلَي الذَّنْبِ وَ هُوَ مُسْتَغْفِرٌ مِنْهُ كَالْمُسْتَهْــزِءِ : كســي كــه از گنــاه تــوبــه كنــد ، همچون كسي است كــه اصلاً گناه نكـرده و كســي كــه به گناه خود ادامه دهد ، در حــالي كه استغفــار مي‌كند مانند كســي است كه مسخــره مي‌كند» .(1)

شرح آيه از تفسير مجمع‌البيان

نَصُوح: اين واژه از ماده «نُصْح» به مفهوم خيرخواهي خالصانه آمده‌است و بدان دليل كه در هر خيرخواهي و اخلاص، تدبيرو استحكام هست، در آيه منظور توبه‌اي خالص و تزلزل‌ناپذير و اساسي است.

تـوبـه‌اي خـالص و راستيـن يــا راه نجـــات و رستگـاري

«مُعاذ» از پيامبر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله در مورد «توبه نَصُوح» پرسيد كه آن حضرت فرمود: توبه نَصُوح آن است كه گناهكار روي توبه به بارگاه خدا آورد و در توبه‌اش چنان خالص و استــوار و شكســت‌نــاپــذيــر باشــد كه ديگر به گناه بازنگردد؛ درست همان‌سان كــه شيــر به پستــان بـاز نمي‌گـردد.

قــــالَ مُعــــاذٌ: يــا رَسُــــــولَ اللّــهِ! مَــا التَّــوْبَـــةُ النَّصُـــــــوحُ؟

قالَ: اَنْ يَتُوبَ التّائِبُ ثُمَّ لايَرْجِعُ في ذَنْبٍ كَما لايَعُودُ اللَّبَنُ اِلَي الضَّرْعِ.(2)

در ادامــه آيــه مي‌فرمايد: عَســي رَبُّكُـمْ أَنْ يُكَفِّـرَ عَنْكُـمْ سَيِّئـاتِكُمْ

اميد است كه پس از توبه راستين و خــالصانه، پروردگارتان بدي‌هايتان را از