تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 553

ازچشمه‌اي‌كه بندگان خاص خدا از آن مي‌نوشند و از هر جا بخواهند آن را جاري مي‌سازند.

(6 / انسان)

شرح آيه از تفسير نمونه

« يُفَجِّروُنَ » از ماده « تَفْجير » در اصل از ريشه « فَجْر » گرفته شده كه به معني شكافتن وسيع است ، خواه شكافتن زمين باشد ياچيز ديگر و از آن‌جاكه نور صبح گويي پرده شب‌را مي‌شكافد ، به آن « فَجْـر » گفته‌اند و به شخص فاسق از اين رو « فاجِـر » مي‌گويند كه پرده حيا و پاكي را دريده و از مسير حق خارج شده است ، اما در آيه مورد بحث به معني " شكافتن زمين" است. اين چشمه شراب طهور چنان در اختيار ابرار و عباداللّه است كه هرجا اراده كنند، از همان‌جا سر برمي‌آورد و جالب اينكه در حديثي از امام باقر نقل شده كه در توصيف آن فرمود : « اين چشمه‌اي است در خانه پيغمبر اسلام صلي‌الله‌عليه‌و‌آله كه از آن‌جا به خـانه ساير پيامبران و مؤمنان جاري مي‌شــود » .(1) آري همــان‌گــونه كه در دنيــا چشمــه‌هاي علــم و رحمت از خانه پيامبر اكرم صلي‌الله‌عليه‌و‌آله به سوي بندگان خدا و نيكان سرازير مي‌شود ، در آخرت كه تجسم بزرگي از اين برنامه است ، چشمه شراب طهور الهي از همين بيت وحي مي‌جوشد و شاخه‌هاي آن به خانه‌هاي مؤمنان سرازير مي‌گردد. قابـل توجـه اين‌كـه در ميان نعمت‌هاي فراوان بهشتي كه در اين سوره آمده است ، نخستين نعمت « شرابِ طهورِ معطّرِ خاصي » ذكر شـده و ايـن شايـد به خاطر آن است كه پس از فراغ از حساب محشر در نخستين گام كه در بهشت مي‌نهند ، با نوشيدن از اين شراب ، هرگونه اندوه و ناراحتـي و ناخالصـي را از درون جـان خـود مي‌شويند و سرمست از عشق حق ، به استفاده از ساير مواهب بهشتي مي‌پردازند .

1- « روح المعــــاني » ، جلــد 29 ، صفحــــه 155 .

(596) آياتُ‌الرِّجالِ فِي‌الْقُرْآن

اوصاف پنجگانه مردان نيك كه آن‌ها را مستحقّ بهشت مي‌سازد

در اين آيات به ذكر اعمال و اوصافي كه « ابرار » و « عباداللّه » دارند ، پرداخته و با ذكر پنج وصف دليل استحقاق آن‌ها را نسبت به ايـن‌همه نعمت‌هاي بي‌مانند تــوضيــح مي‌دهــد .

1 ـ آن‌هـا بـــه نـــذر خــــود وفــــا مـــي‌كننــــد .

2 ـ از روزي‌كه عذاب و شرّآن گسترده‌است، مي‌ترسند .