تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 556

و غـذاي (خــود) را با اين‌كه به آن علاقه (و نياز) دارند، به مسكين و يتيم و اسير مي‌دهند.

(8 / انسان)

شرح آيه از تفسير نمونه

اطعام كردن آن‌ها ساده نيست ، بلكه توأم با ايثار در هنگام نياز شديد است و از سوي ديگر اطعامي است گسترده كه انواع نيازمندان را از « مسكين » و « يتيم » و « اسير » شامل مي‌شود و به اين ترتيب رحمتشان عام و خدمتشان گسترده است . ضمير در « عَلي حُبِّهِ » ، به " طعام" بازمي‌گردد، يعني در عين اين‌كه علاقه به طعام دارند، آن را انفاق مي‌كنند. معني «مِسْكين» و «يَتيم» و «اَسير» روشن است اما اين‌كه اين اسير اشاره به كدام اسير است، در ميان مفسران گفتگو است. بسياري گفته‌اند منظور اسيراني است كه از مشركان و كفار مي‌گرفتند و به قلمرو حكومت اسلامي در مدينه مي‌آوردند. دراين‌جا اين سؤال پيش مي‌آيدكه مطابق شأن نزول، مرد اسير هنگام افطار بر درِ خانه علي آمد ، مگر اسيران زنداني نبودند؟ اما با توجه به يك نكته پاسخ اين سؤال روشن مي‌شود كه طبق نقل تواريخ در زمان پيامبر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله مطلقا زنداني وجود نداشت و حضرت صلي‌الله‌عليه‌و‌آله اسيران را تقسيم‌كرده وبه دست مسلمانان مي‌سپرد و مي‌فرمود : « مراقب آن‌ها باشيد و به آن‌ها نيكي كنيد » و گاه كه توانايي بر تأمين غذاي آن‌ها نداشتند ، از ديگر مسلمانان براي اطعام اسيران كمك مي‌گرفتند و آن‌هـا را همراه خود و يا حتي بدون همراهـي خود به سراغ ساير مسلمانان مي‌فرستادند تا به آن‌ها كمك كنند ، زيرا در آن موقع مسلمانان سخت در مضيقه بودند. البته بعدا كه حكومت اسلامي گسترش پيدا كرد و تعداد اسيران بالا گرفت و حتي مجرمان با گسترش دامنه حكومت ، زياد شدند ، زندان به وجود آمد و ارتزاق اسيران و مجرمان از طريق بيت‌المال صوت مي‌گرفت .

تفسير مردان (599)

سيـــر كــردن گرسنگـان از بهتريـن حسنات است

نه تنها در آيات مورد بحث اطعام طعام را يكي از كارهاي برجسته ابرار و عباداللّه مي‌شمرد ، بلكه در بسياري از آيات قرآن روي اين معني تكيه و تأكيد شده است و نشان مي‌دهد اين كار در پيشگاه خدا محبوبيت خاصي دارد. و اگر نگاه به دنياي امروز كنيم كه طبق اخبار منتشره هر سال ميليون‌ها نفراز گرسنگي مي‌ميرند، در حالي كه در مناطق ديگر دنيا آن‌قدر غذاي اضافي به زباله‌دان‌ها مي‌ريزند كه حسابي براي آن نيست ، اهميت اين دستور اسلامي از يكسو و دوري دنياي امروز از موازين اخلاقي از سوي ديگر روشن مي‌گردد. در روايات و احاديث اسلامي نيز تأكيد بسيــاري در اين زمينــه ديــده مي‌شــود كه به عنــوان نمونه چند حديث را در اين‌جا مي‌آوريم ؛

1 ـ در حديثي از پيامبر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله آمده : « مَنْ اَطْعَمَ ثَلاثَةَ نَفَرٍ مِنَ الْمُسْلِمينَ اَطْعَمَهُ اللّهُ مِنْ ثَلاثِ جَنانٍ في مَلَكُوتِ السَّمواتِ : كسي كه سه نفر از مسلمانان را اطعام كند ، خداوند او را از سه باغ بهشتي در ملكوت آسمان‌ها اطعام خواهد كرد » .(1)

2 ـ و امام صادق فرموده‌اند : « مَنْ اَطْعَمَ مُؤْمِنا حَتّي يُشْبِعَهُ لَمْ يَدْرِ اَحَدٌ مِنْ خَلْقِ اللّهِ ما لَهُ مِنَ الاَْجْرِ فِي الاْخِرَةِ لا مَلَكٌ مُقَرَّبٌ ، وَ لا نَبِيٌّ مُرْسَلٌ اِلاَّ اللّهُ رَبُّ الْعـالَمينَ : كسي كه مؤمني را اطعام كند تا سير شود ، احدي از خلق خـــدا نمي‌داند چقدر در آخرت پاداش دارد و نه فرشتگان مقرّب الهي و نه پيامبران مرسل ، جُز خداوند كه پروردگار عالميان است » .(2)

3 ـ در حديث ديگري از همان امام آمده است كه فرمود: « لاََنْ اُطْعِمَ مُؤْمِنـا مُحْتـاجـا اَحَبُّ اِلَيَّ مِنْ اَنْ اَزوُرَهُ وَ لاََنْ اَزوُرَهُ اَحَبُّ اِلَيَّ مِنْ اَنْ اُعْتِقَ عَشَرَ رِقابٍ : اگر مؤمن نيازمندي را اطعام كنم ، نزد من محبوب‌تر است از اين‌كه تنها به ديدار او بروم و اگر به