تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 65

توحيد و نيكي به پدر و مادر سرآغاز يك رشته احكام مهم اسلامي

وَ قَضي رَبُّكَ اَلاّ تَعْبُدُوا اِلاّ اِيّاهُ وَ بِالْوالِدَيْنِ اِحْسانااِمّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ اَحَدُهُما اَوْكِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما اُفٍّ وَ لا تَنْهَرْ هُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً كَريما

پروردگارت فرمان‌داده جز اورا نپرستيد و به‌پدر و مادرنيكي‌كنيد ، هرگاه يكي از آن‌ها يا هر دو آن‌هــا ، نــزد تو ، به‌سن پيري برسند كمترين اهانتي به آن‌ها روا مدار و بر آن‌ها فرياد مزن و گفتــــار لطيــف و سنجيــــده بــزرگــوارانــه بــه آن‌هـــا بگــو. (23 / اسراء)

وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِ‌ارْحَمْهُما كَما رَبَّياني صَغيرا

بال‌هاي تواضع خويش را در برابرشان از محبت و لطف فرودآر و بگو پروردگارا همان‌گونه كه آن‌ها مــرا در كــوچكــي تربيت كردند مشمــول رحمتشــان قرار ده. (24 / اسراء)

شرح آيه از تفسير نمونه

« قَضاء » مفهوم مؤكّدتري از « امر » دارد و امر و فرمان قطعي و محكم و پايان دادن به چيــزي را مي‌رســاند و اين نخستيــن تــأكيــد در اين مسأله است. مطلق بودن « اِحْســان » كه هرگونه نيكي را دربرمي‌گيرد و همچنين ، « والِدَيْن » كه مسلمان و كافر را شــامــل مي‌شــــود ، تأكيــد ديگــري در اين جملـــه است .

دقت فوق‌العاده در احترام به پدر و مادر

در حقيقت در دو آيه‌اي كه گذشت ، قسمتي از ريزه‌كاري‌هاي برخورد مؤدبانه و فــوق‌العــاده احتــرام‌آميز فــرزنــدان را نسبت به پدران و مــادران بــازگو مي‌كند:

1 ـ از يك سو انگشت روي حالات پيري آن‌ها كه در آن موقع از هميشه نيازمندتر به‌حمايت و محبت و احترام‌هستندگذارده، مي‌گويد: كمترين سخن‌اهانت‌آميزرا به‌آن‌ها مگو. آن‌ها ممكن است بر اثر كهولت به جايي برسند كه نتوانند بدون كمك ديگري حركت كنند و از جابرخيزند و حتي ممكن است قادر به دفع آلودگي از خود نباشند ، در اين مواقع آزمايش بزرگ فرزندان شروع مي‌شود. آيا وجــود چنين پــدر و مــادري را مايه رحمت مي‌دانند و يا بلا و مصيبت و عذاب .