تفسیر مردان (آیاتُ الرِّجالِ فِی الْقُرآن) بررسیمجموعه‌آیات مربوط به «مردان» درقرآن کریم «جلد دوم» صفحه 94

از اين تعبير روشن مي‌شود كه برخلاف گفته پيروان مكتب جبر ، خدا هرگز اراده نكرده است گناهي از كسي سربزند ، چرا كه اگر چنين چيزي را اراده كرده بود با كــراهت و ناخشنــودي كه در ايــن آيــه روي آن تــأكيـد شده است سازگار نبود .

شرح آيه از تفسير مجمع‌البيان

در آيــه مــورد بحــث در اشــاره به گنــاهــان و ضدارزش‌هايي كه از آنها سخن رفــت و خــدا يكــي را پــس از ديگري تحــريــم فــرمــود، اينك مي‌فــرمــايد:

همه آنچه از آنها هشدار داده شد، گناهش در پيشگاه خدا ناروا و ناپسند است. آري ذات پاك او اين زشتكاري‌ها را نمي‌پسندد و نمي‌خواهد كه بندگانش به آنها دست يازند. از اين آيه شريفه اين نكته دريافت مي‌گردد كه پندار جبرگرايان ـ كه انسان را نــاگــزير از انجــام گنــاه مي‌نگــرنــد ـ پــوچ و بي‌اســاس است، چراكه به بيان روشنِ اين آيه، خدا كارهاي زشت و ظالمانه را نمي‌پسندد و نمي‌پذيرد، با اين وصف چگــونــه مــردم را به انجــام آنهــا ناگـزير مي‌سازد؟ چگونه يك چيز، هم مي‌تواند مــورد پسند خـدا باشد و هم مورد نفرت او؟! تفسير مردان (117)

جهان ميدان آزمايش است

اِنّا جَعَلْنــا مــا عَلَــي الاَْرْضِ زينَــةً لَهــا لِنَبْلُــوَهُــمْ اَيُّهُــمْ اَحْسَــنُ عَمَــــلاً

مــا آن‌چــه را روي زميــن است زينــت آن قــرار داديــم، تــا آن‌هــا را بيــازمــاييم كدامينشان بهتر عمل مي‌كنند؟ (7 / كهف)

شرح آيه از تفسير نمونه

در اين آيه ترسيمي از وضع اين جهان به عنوان يك ميدان آزمايش براي انسان‌ها و توضيحي براي خط سير انسان دراين مسير است .

جهان پرزرق و برق ساختيم كه هر گوشه‌اي از آن دل برمي‌برد ، ديدگان را به خود مشغول مي‌دارد و انگيزه‌هاي مختلف را در درون آدمي بيدار مي‌كند ، تا در كشاكش ايــن انگيــزه‌ها و درخشش اين زرق و بــرق‌ها و چهره‌هاي دل‌انگيز و دلربا ، انسان بر كرسي آزمايش قرار گيرد و ميزان قدرت ايمان و نيروي اراده و معنويت و فضيلت خود را به نمايش بگذارد. جالب اين‌كه تعبير به « اَحْسَنُ عَمَلاً » شده ، نه « اَكْثَرُ عَمَلاً » ، اشــاره به ايــن كه آن‌چه در پيشگاه خدا ارزش دارد حسن عمل و كيفيت عالي آن است ، نه فــزوني و كثــرت و كمّيّت و تعداد آن .