آینه ایام : ایام در آینه آیات، روایات، تاریخ، اشعار و نکات ویژه مدیران و فرماندهان صفحه 108

ص:115

1- 212. سوره مبارکه جمعه، آیه 9.

2- 213. الخصال: 393.

3- 214. وسائل الشیعه 7: 385.

* بحمد اللَّه در این نهضت نماز جمعه با محتوای حقیقی آن تحقّق یافت … نماز جمعه در رأس همه امور است.(1)

* نماز جمعه یک اجتماع سیاسی، نماز جمعه یک عبادت سرتاپا سیاسی است.(2)

مرگِ محمّد رضا پهلوی (1359 هجری شمسی)

محمّد رضا پهلوی، شاه سرنگون شده ایران، بعد از فرار به دنبال یک دوره آوارگی (به ترتیب در کشورهای مصر - مکزیک - آمریکا - پاناما مصر) در مصر بر اثر سرطان، جان باخت و در همانجا به گور سپرده شد.

محمّد رضا پهلوی، آخرین شاه ایران به حساب می آید که انقلاب اسلامی، سلطنت 37 ساله او را و دوره پادشاهی 2500 ساله را در ایران پایان داد. او در سال 1298 شمسی در تهران متولّد شد. هنگامِ تولّد، پدرش رضاخان فقط یک افسر قزاق بود ولی با کمک انگلیسی ها سال بعد عامل اصلی در کودتای 1299 هجری شمسی شد و بعداً به مقام نخست وزیری و از آنجا به سلطنت رسید. محمّد رضا که در سن شش سالگی ولیعهدِ ایران شده بود، پس از انجام تحصیلات مقدّماتی در تهران، برای ادامه تحصیل به سوئیس اعزام شد و سپس در تهران به دانشکده افسری رفت. رضا شاه، فوزیه خواهر پادشاه مصر را به همسری او برگزید. محمّدرضا بعد از شهریور 1320 و خلع پدرش از سلطنت (توسّط انگلیس و فوری) به سلطنت رسید که در این دوران از یاری محمّد علی فروغی به عنوان نخست وزیر بسیار سود جست. ملّی شدن صنعت نفت در سال 1329 هجری شمسی و روی کار آمدنِ دکتر مصدّق، آغازِ یک دوره بحران در زمانِ سلطنت او بود؛ تا این که بوسیله کودتای 28 مرداد 1332 به کمک آمریکاییها توانست بر اوضاع مسلّط شود و حکومت مقتدرانه و پلیسی را از این زمان در کشور دایر نماید. شاه برنامه انقلاب سفید خود را از سال 1341 آغاز کرد و از این زمان مخالفت روحانیون و به ویژه امام خمینی رحمه الله آغاز شد. قیام 15 خرداد 1342 از مهم ترین حوادث این دوران در سرکوبی مخالفان است. با افزایش قیمت نفت در اوایل دهه 50، شاه بخش بزرگی از درآمد آن را صرف خرید اسلحه و نیز دربار خود نمود و نارضایتی مردم بیش از پیش شد. با فزونی گرفتن آتش انقلاب، شاه در 26 دی ماه 1357 ایران را ترک گفت. شاه بعد از خروج مدتی در مصر و مراکش به سر برد. بعد از پیروزی انقلاب، نخست به جزایر باهاما و سپس به مکزیک و پاناما رفت. نهایتاً به مصر بازگشت و در آنجا بر اثر بیماری سرطان مرد.