سال ١٣٠٤ شمسی در تقویم سیاسی رضا خان و اطرافیان برنامهریز و عملگرای او، سال هدف نبود؛ هدفی که پیش از این با جمهوریخواهی و تلاش برای تغییر رژیم سیاسی ایران آشکار شده، اما به شکست انجامیده بود. با وجود این، روند رخدادها، رضا خان و اطرافیان او را به جایی رساند که یقین کردند در اواخر دوره حیات مجلس پنجم میتوانند سلطنت قاجار را به زیر کشیده، پادشاه و سلسل های تازه روی کار آورند.
اوایل همین سال بود که احمدشاه تمایل خود را به بازگشت به ایران اعلام کرد. آیت الله سیدحسن مدرس نیز میکوشید با بازگرداندن این شاه جوان، اما ناپخته، واپسین امیدها را به حفظ قانون اساسی و در پی آن نجات مشروطیت، روشن نگاه دارد، چرا که او با شناخت کامل از منویات رضا خان، میدانست تسلط نخستوزیر و وزیر جنگ بر همه اهرم های قدرت، نتیج های جز سقوط مشروطیت، که کورسوی آن در مجلس شورای ملی دیده میشد، نخواهد داشت. رضا خان در ظاهر، نه تنها با بازگشت احمدشاه مخالفت نکرد بلکه از آن استقبال نمود. حتی زمانی که محمدعلی شاه در «سان رمو»ی ایتالیا درگذشت، سه روز در مسجد سلطانی تهران مجلس ختم برگزار گردید و از طرف رضا خان به شرکتکنندگان افطار هم داده شد؛ اما در همین دوره، ماه رمضان، حکومت نظامی تهران در ابلاغی های از وعاظ و روحانیان خواست که کاری به کار سیاست نداشته باشند. طبعاً آن گروه اندکی که سخنانشان خلاف این دستور بود، دستگیر و تبعید شدند.
مسافرت رضا خان را به آذربایجان، در خردادماه، باید شروع عملیات او برای تغییر سلطنت قاجار دانست. این سفر هر چند در ظاهر به عنوان دعوت اهالی آذربایجان مطرح گردید، اما سفری سیاسی بود. آذربایجان هنوز عیار سیاسی خود را که از نهضت مشروطه کسب کرده بود، همراه داشت. طراحان تغییر سلطنت با استفاده از این مزیت، نقطه آغاز سقوط قاجاریه را در ایالت آذربایجان یافتند. آنان میدانستند که اگر نخستین صدا های ضدقاجار از تبریز ولیعهدنشین و خواستگاه سنتی ایل قاجار به گوش برسد، میتواند با تداعی حرکتی که در حمایت از مشروطه پدید آمد و در ن هایت با جلوداری آذربایجان منجر به برکناری محمدعلی شاه گردید، نظر دیگر ایالات و ولایات را به خود جلب کرده، خلع قاجار را در پی داشته باشد.