- پیش گفتار 1
- 1. مفهوم شناسی 4
- الف) نماد 4
- ب) فرهنگ 8
- اشاره 9
- ج) فرهنگ اسلامی 9
- اشاره 12
- تعبیر قرآن از نمادها 12
- 1. اهمیت احیای نمادهای اسلامی 13
- 3. اهداف موضوع 15
- اشاره 17
- 1. تفسیر جامعهشناختی 17
- یادگیری معانی و نمادها 17
- اشاره 17
- کنش و واکنش 20
- گزینش کردن 21
- دین و معنا 22
- دیدگاه کلیفورد گیرتس درباره دین و معنا 23
- درآمدی بر هرمنوتیک 25
- اشاره 25
- تفسیر نمادها 31
- اشاره 33
- 1. مکانهای مقدس 34
- اشاره 34
- الف) مسجد 35
- اشاره 35
- یک _ تاریخچه مسجد 36
- دو _ مفهوم نقشها در معماری مسجد 37
- سه _ عناصر تعریف شده مسجد 38
- اول _ امام جماعت 38
- دوم _ منبر 39
- سوم _ محراب 40
- چهارم _ مِئذنه (مناره) 40
- چهار _ کارکردهای مسجد 41
- اشاره 41
- اول _ آموزش و پژوهش 42
- دوم _ سیاست 43
- اشاره 44
- ب _ فضیلت مشاهد مشرفه 44
- یک _ مکه 48
- اشاره 48
- دوم _ بنای کعبه به دست قریش 50
- اول _ کعبه 50
- سوم _ آیات قرآن بر دیواره کعبه 52
- چهار _ رموز صورت کعبه 53
- پنجم _ ارکان کعبه 55
- ششم _ حجرالاسود 56
- هفتم _ ویژگیهای کعبه 58
- اشاره 59
- دو _ مدینه منوره 59
- هشتم _ امنیت تکوینی و تشریعی 59
- اول _ شرافت مدینه 60
- دوم _ مسجد النبی 61
- چهار _ بیتالمقدس 65
- سه _ مسجد قبا و دیگر مسجدها در مدینه 69
- چهارم _ جلوه ای از معماری اسلامی 70
- پنجم _ فضیلت بیت المقدس از نگاه اهل بیت (ع) 71
- اشاره 72
- ششم _ قدس در نگاه علمای اسلام 72
- اول _ جایگاههای مقدس نجف 73
- شش _ کربلا 78
- دوم _ مسجدهای مشهور در نجف 78
- هفت _ کاظمین 83
- هشت _ سامرا 87
- نه _ کوفه 89
- اشاره 90
- مسجد سهله 94
- آرام گاه ابراهیم الغمر 96
- مسجد زید بن صعصعه 96
- مسجد صعصعه بن صوحان 96
- 2. زمان های مقدس 102
- اشاره 102
- الف) حج 107
- ب) روزه 108
- ج) عید فطر 109
- د) نماز جمعه 112
- ه_) ماههای حرام 113
- ح _ عاشورا 121
- الف) آثار طبیعی و روانی رنگها 122
- 3. رنگ ها 122
- ب) رنگ در قرآن 126
- 4. اعداد 135
- اشاره 135
- الف) اربعین در فرهنگ اسلامی 137
- ب) اربعین در قرآن 140
- اشاره 142
- ج) اربعین در حدیث 142
- چهل روز خلوص 143
- چهل مؤمن 145
- چهل نیایشگر 146
- چهل بار خواندن 148
- چهل روز گریه 150
- چهل پاییز جلوتر 151
- چهل روز نماز 152
- چهل گناه 154
- چهل خانه 155
- چهل روز باران 157
- چهل روز احتکار 158
- چهل روز خوردن گوشت 160
- چهل سال عبادت 161
- چهل برابر نیرو 163
- زیارت اربعین 164
- اشاره 168
- ب) ترویج خشونت 170
- الف) ترویج تجملگرایی 170
- د) بیتوجهی به مسائل جامعه شناسی و روان شناختی 171
- ج) هنجارشکنی درروابط زن و مرد 171
- ه_) ترویج مد و پوششهای نامتعارف 172
- و) پخش موسیقیهای شبههناک 173
- ح) کمبود برنامه سازان متعهد 174
- ز) جای خالی برنامههای مذهبی و جای پر برنامههای پوچ 174
- ط) نقش تهیهکنندگان 176
- ک) غلبه سیاستزدگی 176
- ی) حجم بالای پخش برنامه 176
- ل) نبود نگرش انقلابی 177
- ب) پرهیز از چهرهپردازیهای منفی و ناصالح 177
- الف) تقویت اخلاق عمومی 177
- 2. پیشنهادهای کلی 177
- 3. پیشنهادهای برنامهای 178
پیش گفتار
در شناخت معمای هستی و در هزارتوی کشف حقایق کاینات، به راز و رمزهایی برمیخوریم که اسرار سر به مهر است. انسان در زندگی فردی و اجتماعیاش، بزرگترین تشکیلات فردی و جمعی را در جهان پدید آورده است که قوانین، برنامهها و ویژگیهای خاصی دارد.
فرهنگ و تمدن جوامع بشری، جهت بخش انسان در این تشکیلات بزرگ است. در میان فرهنگهای گوناگون نیز مطمئنترین دستآویز و بهترین پشتیبان انسان، فرهنگ متعالی اسلامی است.
چه در فرهنگ اسلامی که در این پژوهش بدان پرداختهایم و چه در دیگر فرهنگهای بشری، سمبلها و نمادهایی وجود دارد که از یک سو، شاخص هر فرهنگ و از سوی دیگر، شخصیت بخش جوامع و انسانها است.
نمادها با پیوندهای ژرفشان به ارتباطات پیچیده جامعههای انسانی و ژرفای رمزآلود انسانها، یکی از بحثانگیزترین مفاهیم قراردادی جامعهشناسی به شمار می آیند. شناخت جایگاه و کارکرد نمادها، گام بزرگی در جهت کشف لایههای عمیق اجتماعهای بشری است و با اثرگذاری بر آنها می توان هویت و