تفسیر نمادهای دینی صفحه 12

ص:13

1- [1] . مرتضی مطهری، احیاء تفکر اسلامی، انتشارات صدرا، 1378، صص 17و18.
2- [2] . همان، ص19.
3- [3] . هرچند با توجه به وحدت هدف انبیای الهی، شخص نبی اکرم(ص) و حتی حضرت ابراهیم(ع) را می توان از اولین منادیان احیای تفکر ابراهیمی نامید.

در این راه پرفراز و نشیب، مردان مبارزی چون _سید جمال_، _اقبال لاهوری_، _میرزای شیرازی_ و _امام خمینی_(ره)، توجه همه را به واقعیت حساس احیای فرهنگ اسلامی جلب کردند؛ زیرا گام برداشتن در این مسیر، خودباختگی و رکود فرهنگی را از میان می­برد و رستاخیز جامعه­های اسلامی را در پی دارد.

تعبیر قرآن از نمادها

اشاره

اسلام بر مبنای فطرت و ماهیت بنیادین انسان است و این ارتباط فطری، انسان را چون کودکی که به شیر مادر نیاز دارد، به اسلام و باورهای دینی وابسته ساخته است. همین ارتباط فطری، راه را برای دست­­یابی اندیشه­های اسلامی به گنجینه­های رمزآلودی که برای جوامع بشری دست نایافتنی است، هموار کرده است. تمثیل­ها و داستان­های دقیقی از گذشته انسان در آیات و روایت­های اسلامی، از حقایق هستی پرده برمی­دارد و نقبی از درون به بیرون و واقعیت­های هستی است.

به جرئت می­توان گفت جنبه نمادبخشی به جامعه و نمادجویی از جامعه، در اسلام از دیگر فرهنگ­ها قوی­تر و برجسته­تر است. نکته منحصربه فرد فرهنگ اسلامی در موضوع نمادبخشی­ها، جهت­دهی درست و اثرگذاری مثبت بر مقوله­هایی است که ناخودآگاه بشر آنها را در طول روزگار بر فرهنگ­ها تحمیل کرده ­است.

قرآن در واژه­های آسمانی خود، از این نمادها و رمزهای زیبا، بسیار دارد. بطن در بطن، هفت (و به روایتی هفتاد) معنا دارد که بعضی از این نمادهای شگفت تا آخرین معنا، همچنان برای بشر رمزآلود می­ماند. قرآن و احادیث معصومین، این الگوآفرینی را جهت داده است. تفاوت اسلام با نظریه­های مدعی هدایت بشر آن است که اسلام از فطرت خداجوی انسان، برای او سخن می­گوید. سخنی از جنس خود او، با او می­گوید و به طور رمزآلود و نمادین، اشارت­های یک حیات فرامادی انسانی را درک می­کند.