تفسیر نمادهای دینی صفحه 9

ص:10

1- [1] . ارزش­ها، یعنی بایدهایی که به رعایت آنها ملزم هستیم.
2- [2] . هنجارها، اصول و قواعد معینی هستند که از مردم انتظار می­رود آنها را رعایت کنند.
3- [3] . آنتونی گیدنز، جامعه شناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران، نشر نی، صص 55 و 56.
4- [4] . نک: علی­اکبردهخدا، لغت­نامه دهخدا، دانشگاه تهران، 1373.
5- [5] . در مورد تعاریف مختلف فرهنگ، نک: محمدتقی جعفری، فرهنگ پیرو فرهنگ پیشرو، نشر اتحاد، صص23- 125.
6- [6] . برای مطالعه نقش فرهنگ در جامعه نک: محمد تقی زاده، فرهنگ: فضای حیات و بستر تعالی جامعه، ش4، پاییز و زمستان 1379.

هر جامعه فرهنگی دارد که معیارهای خاص برخاسته از باورها و سلیقه­های جامعه، ارزش آن را برای اعضا تبیین می­کند.

در تعریفی دیگر آمده است: «فرهنگ عبارت است از آداب و عادت­ها و اندیشه­ها و اوضاعی که گروهی در آن شرکت دارند و از نسلی به نسل دیگر انتقال می­یابد.»(1) زبان و وسیله­های نمادین دیگر، عوامل اصلی انتقال فرهنگ­ها هستند.

ج) فرهنگ اسلامی

اشاره

فرهنگی که اسلام بنا نهاده، حیات هدف­داری است که جنبه­های زیباجویی، علم گرایی، منطق­طلبی و آرمان­خواهی انسان­ها را به شدت پویا می­سازد و عناصر فرهنگی را تشکیل می­دهد.(2) فرهنگ اسلامی، هر پدیده فرهنگی را که با ارزش­های متعالی انسانی مانند اخلاق و مذهب ناسازگار باشد، نمی پذیرد. فرهنگ اسلامی، با هر فعالیتی که به نام فرهنگ در جامعه رواج یابد و با حیثیت، شرافت و شخصیت کمال­خواه انسانی سازگار نباشد، اگرچه زیبا و جذاب عرضه شود، مخالف است و از ترویج آن جلوگیری می کند.(3)

احیای فرهنگ اسلامی به عنوان یکی از بنیادی­ترین هدف­هایی که می تواند ضامن بقا و تداوم حیات جامعه ایرانی باشد، موضوعی است که باید بدان توجه شود. جامعه ما برای داشتن حیاتی پویا و ماندگار، به رابطه متقابل با فرهنگ متعالی اسلامی نیاز اساسی دارد.

این آرمان والا، شناسایی روش­ها و عناصر مناسب را به عنوان ضرورتی جدی مطرح می­کند. با توجه به اهمیت مفهوم هویت، می­توان گفت یکی از اساسی­ترین عناصر اثرگذار بر چگونگی احیای فرهنگ اسلامی، هویت فرهنگی