بنیادها و آسیب های عزاداری امام حسین علیه السلام صفحه 137

عقیل؟ با بررسی متون تاریخی و اسناد روایتی، از منظری عقلانی پاسخ می گیرد. اگر عقل مسایل ارایه شده را با اصول اساسی دینی و به عنوان جزئی از اندامواره دین بسنجد، و آن را با اصول اسلامی و مجموعه تعالیم اسلام و روح حاکم بر آن مطابق ببیند، به قبول آن رای دهد. پس عقل دینی، با تجربه و تحلیل مسایل و تعیین جایگاه آن ها براساس الگوی کلی اسلام، از تک نوازی جلوگیری کرده و به هماهنگی و هم نوازی مجموعه آموزهای دینی یاری می رساند. چنان چه موضوعی و آموزه ای به این چارچوب و این هم نوازی خلل رساند، آن را نفی و مردود اعلام می کند، که به یقین در موضوع فرهنگ عاشورا نیز چنین است. بنابراین، عقل، آموزه ای را که با دستگاه تفکر اسلامی و دیگر اجزای آن و روح حاکم بر حماسه عاشورا و مجموع تعالیم و حقایق مطرح شده در آن هماهنگ نباشد، به طرد آن می پردازد. نکته در خورد توجه آن است که باید در به کارگیری عقل نیز جانب جامعیت و روح کلی تعالیم اسلامی و عاشورایی را نگه داشت و بر این پایه، به کاربرد آن همت گماشت.

2. نهراسیدن خواص از عوام و آگاهی دادن به مردم

2. نهراسیدن خواص از عوام و آگاهی دادن به مردم

در پاسخ به چگونگی بیرون رفتن از آسیب های فرهنگ عاشورا و عزاداری، یکی از نکات بسیار مهم و اساسی، توجه نکردن به دیدگاه های عامیانه مردم است. باید گفت که در ورود این آسیب ها به ساحت فرهنگ عاشورا، جهل توده مردم و عدم شناخت آنان از معارف دینی و جهل عمومی آن ها، در کنار عدم برخورد و انتقال درست آگاهی ها و معارف مؤثر است. البته منصفانه آن است که انتظار از عالمان و نخبگان جامعه دینی بیش تر و از این رو، قصور و تقصیر آنان نیز نمایان تر است. عموم مردم جامعه دینی، پیرو و فرمان بردار رهبران و سرآمدان خود بوده و به آنان اقتدا می کنند. بنابراین، نقش آنان جدّی تر و پررنگ تر است. پس حرکت، فریاد و برخورد اندیشمندانه عالم، موجب از بین رفتن زمینه ها و زدودن تحریف ها و آسیب ها می شود. وظیفه عالمان آن است که هنگام ظهور بدعت ها و ناراستی ها در میان امّت، علم و