بنیادها و آسیب های عزاداری امام حسین علیه السلام صفحه 3

پیش گفتار

پیش گفتار

عاشورا، نمایه ای از حقیقت ها، گزاره ها، آموزه ها و رهیافت هایی است که در عرصه های گوناگون، پرسشگر جویای حق و فضیلت را سیراب می سازد، بدو مسیر زندگی می نمایاند و کامیاب از سعادتش می کند. عاشورا موضوعی پراهمیت است؛ هم از این رو که عاشورا مجموعه ای از فضیلت ها و آموزه های الهی انسانی است و هم به این دلیل که از نظر تاریخی، جایگاهی اساسی و بلند در روند تاریخ داشته و دارد، پی آمدهای مختلفی را به ثبت رسانده است، در مسیر تکامل تشیع و مسیر اقدامات و قیام های مبارزه جویانه و ستیزگرانه و نیز در تار و پود فرهنگ عمومی آن اثر عمیقی داشته است که تا به امروز و تا آن هنگام که تشیع ماندگار است، تداوم خواهد داشت.

عاشورا و الهامات آن، در طول زمان ساخت زندگانی شیعیان را رنگ و بو و محتوایی تازه بخشید، تمامی شئون آن را متاثر ساخته، با فرهنگ روزمره آنان عجین گشته و فرهنگی متشکّل و مجزا و در قد و قامتی جدید را شکل داده است. نیز با توجه به مقدس بودن عاشورا نزد شیعیان، این فرهنگ نیز تا حدود بسیاری حالتی قدسی به خود گرفته است. شعر، نثر، و عزاداری عاشورا، جلوه های مهمی از این فرهنگ است که ما به مجموع آن «فرهنگ عاشورا» می گوییم. هم چنین از آن جا که عزاداری، مجموعه ای از عناصر سازنده فرهنگ عاشورا را به صورت غالب در بردارد و مهم ترین نماد این فرهنگ محسوب می شود، در این پژوهش، مترادف یکدیگر و گاه با هم به کار رفته اند. در این پژوهش برآنیم تا بنیادها، نمادها و آسیب های فرهنگ عاشورا و البته بیش تر عزاداری، روضه خوانی، مداحی و نیز علوم و فنون مرتبط با آن ها را بکاویم و بنگریم که سرچشمه این فرهنگ و آسیب های متوجه آن چیست. از این جهت کلام را در دو بخش اصلی پی گرفته ایم. بخش اول، به بنیادها و نمادهای