بنیادها و آسیب های عزاداری امام حسین علیه السلام صفحه 36

1. اصل اندیشه احیا و فکر اصلاحی در حوزه شناخت دینی و انسان و جامعه؛

2. اصل سازندگی و تربیت اصلاحی؛

3. عاشورا در عرصه جامعه مدیریت اجتماعی، که ساختار و فرآیند درونی فکر اجتماعی را در دو حوزه نظری و جامعه شناختی دربردارد. هم چنین در حوزه مدیریت حرکت اجتماعی، هم به توجیه نظری دیدگاه های ارزشی و هنجاری، عاشورایی می پردازد و هم به طراحی سیستم مطلوب اجتماعی، اعم از نظام فرهنگی، نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دست می یازد.

بر این پایه می توان فلسفه عزاداری را بدین شرح تبیین کرد:

1. احیای آموزه ها و معارف دینی

بر اساس آن چه گفتیم، یکی از اهداف و فلسفه های قیام حسین بن علی علیه السلام احیای آموزه های دینی و معارف ناب نبوی براساس بینش علوی بوده است.

در این جا لازم به توضیح است که ما، احیاء را از اصلاح جدا انگاشته ایم و شأن مستقلی برای آن در نظر گرفته ایم؛ اگرچه، ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. از آن جهت که احیاء را در جنبه اثباتی و اصلاح را در جنبه سلبی به شمار آورده ایم. امام علیه السلام در ضمن نامه ای که در آن از بزرگان بصره یاری خواسته و نیز در موقیعت های دیگر، به شأن احیاگری خود اشاره کرده و جوّ زمانه را این گونه معرفی می کند که: «فانَّ السُّنَه قَدْ اُمیتَتْ والبدْعَهُ قَدْ اُحْیِیَتْ؛ پس بی گمان این سنت [پیامبر] است که میرانده شده است و این بدعت است که جانی دوباره یافته است.»

امام وظیفه خود را، زنده سازی دوباره سنّت و دین ناب می داند. از این رو، یکی از مهم ترین فلسفه های عزاداری که از سوی امامان معصوم نیز توصیه شده، نیز همانا احیاگری و جان تاره در حضور دوباره بخشیدن به ارزش های دینی و الهی است. هرگاه به تاریخ عزاداری نیز نگاهی بیفکنیم، می توانیم این شأن عزاداری را دریابیم.

2. اصلاح

توجه به تفکر و روحیه اصلاح گری، به عیان و به دفعات در کلمات امام حسین علیه السلام