بنیادها و آسیب های عزاداری امام حسین علیه السلام صفحه 37

آمده است. ایشان در وصیت خویش به محمدبن حنفیه و در جای جای کلام خود، بدان اصرار می ورزد. امام علیه السلام ، در زمانه ای به پا خاست که حاکمی بر مردم چیره گشته بود که نسبت به مظاهر دین بی توجه بود. از این روست که حرکت اصلاحی امام علیه السلام ، در سه حوزه اندیشه ای و بینشی، منشی و روشی شکل می گیرد. امام به دنبال خلوص و توان مندی در حوزه فکر دینی و نیز مسئولیت و کارآمدی در حوزه نظام اجتماعی جامعه دین داران است. بنابراین، یکی از فلسفه های عزاداری نیز همین بوده و باید باشد. مراسم عزاداری باید تلاشی در راه خالص سازی و توان مند سازی اندیشه و رفتار دینی و مسئولیت و کارآمدی جامعه دینداران باشد.

3. تربیت انسانی، فکری، اخلاقی و عرفانی

روشن است که یکی از فلسفه های قیام، تربیت، تزکیه و تعلیم اخلاقی، فکری و انسانی است. به یقین یکی از اهداف و فلسفه های عزاداری نیز، همین موضوع است.

در این مجالس، بسیاری از آموزه های اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی مطرح می شود و بر ایمان و شناخت مخاطبان می افزاید. در عاشورا، خودآگاهی، انسان شناسی، خداشناسی، پیامبرشناسی، امام شناسی، معادشناسی، جهان شناسی، دنیاشناسی، موج می زند.

از جهت اخلاقی، فلسفه عزاداری این است که به رشد وحی، عاطفی و اخلاقی انسان عزادار می انجامد و با طنین انداختن ارزش های اخلاقی عاشورا، چون عزت، دیانت، کرامت، پایداری، خیرخواهی، ایثار، وفا، شجاعت، دیگردوستی، مدارا، رفتار مناسب با خانواده، دوستان، دشمنان و محرومان، توبه، عشق، دعا و انقطاع الی اللّه و... در گوش انسان دوست دار اهل بیت علیهم السلام و نشان دادن عینی صحنه های پر اوج این ارزش ها، انسانی حسینی از او می سازد.

4. ارائه دین به مثابه الگوی جامع

براساس آن چه گفتیم، در واقع عزاداری باید تابلویی از عاشورا باشد. نخستین آموزه اجتماعی و جامعه شناختی فرهنگ عاشورا، در راستای اندیشه اصلاحی به دست دادن