بنیادها و آسیب های عزاداری امام حسین علیه السلام صفحه 54

افشاگری و ظلم در شعر سید حمیری و منصور نمری، و نیز پیام ایستادگی و مقامت در راه آرمان الهی در شعر دعبل خزائی اشاره کرد.

2. زیارات

اشاره

2. زیارات

یکی از مهم ترین و غنی ترین ابعاد عزاداری و ادبیات عاشورایی، زیارات و روایاتِ زیارات است که پشتوانه عقیدتی، فلسفی و کلامی شیعه امامی به شمار می آید. ادبیات به کار رفته در این زیارات و روایاتِ مربوط به آن ها «اصولاً و عموماً ادبیاتی است تعلیمی، تبلیغی، ارشادی و انسانی که رسالتش، آموزش حق جویی و حق گویی، ستم ستیزی و ستم سوزی و ارشاد به اصول آزادی و عدالت و جهت آن، افشای سه جریان زورمند و زرمند و تزویرمندِ حاکم بر تاریخ انسان، و موضوع آن مسایل عقیدتی، اخلاقی، سیاسی و اجتماعی و هدف نهایی آن، رستگاری انسان در دنیا و آخرت است».(1) مجموع ادبیات زیارتی عاشورا را می توان به دو گونه بررسی کرد:

الف) روایاتِ زیارات

از سه منظر قابل تبیین است:

1. روایات تاکیدی _ ترغیبی، که زیارت امام حسین علیه السلام و قبر مطهر ایشان را یک فریضه می داند.

امام صادق علیه السلام می فرماید:

هر کس به زیارت جدّم حسین علیه السلام نرود تا بمیرد، هر چند خود را شیعه پندارد، ولی شیعه و پیرو ما نیست.(2)

2. روایات تعلیمی _ ارشادی، که در آن بر درستی عقیده، سلامت اخلاقی، و معرفت و اخلاص زایر تأکید و به شایستگی برای زیارت و هماهنگی نسبی در ایمان