بنیادها و آسیب های عزاداری امام حسین علیه السلام صفحه 56

تاریخی برخوردار است. جوهره اصلی مضمون و روح مسلط بر زیارات، آگاهی بخشی، ایمان، آزادگی، آزادی، قسط انسانی و عدالت اجتماعی است.

هم چنین ادبیات این زیارت ها، از واژگان خاصی تشکیل یافته که پیشینه ای در ادبیات نداشتند. واژگانی مثل ثار، ثائر، ثاراللّه ، وِتْر، موتور، قتیل، وتراللّه ، شاهد، مشهود، المظلوم و... . در طی قرون متمادی نیز کتاب های بسیاری در خصوص آداب زیارت نوشته شده است.

3. روضه و مقتل

3. روضه و مقتل

یکی از نمادهای مهم و اساسی عزاداری سیدالشهداء علیه السلام ، مقتل خوانی، روضه خوانی و مقتل نگاری است.

در خصوص مقتل خوانی، باید اذعان کرد که نخستین کسانی که به شرح حوادث و وقایع عاشورا و صحنه های شهادت شهیدان کربلا و پیام خون آن ها پرداختند، کاروان اسیران اهل بیت علیهم السلام و در رأس آنان، امام سجاد علیه السلام و زینب کبری علیهاالسلام بودند که با آهنگی حماسی و حزین، به تبیین مظلوم بودن عاشوراییان و طرح آموزه های عاشورایی در میان مردم، اعم از دوست و دشمن کوشیدند. بازماندگان حادثه کربلا و پیام آوران خون سرخ حسینی، هرجا که فرصتی می یافتند، به رسالت خویش می پرداختند، شعله قیام را فروزان نگاه می داشتند و وقایع مصیبت بار عاشورا را نقل می کردند. خطبه حضرت زینب در جمع مردم کوفه که به تأثر شدید آنان و گریستن ایشان انجامید، سخنان حضرت در مجلس ابن زیاد در شام، خطبه امام سجاد علیه السلام در مسجد جامع دمشق، و نیز سایر بازماندگان، آغاز، مقتل خوانی ها و مرثیه سرایی های آگاهانه و هدف دار در تاریخ عزاداری امام حسین علیه السلام است. پس از آن حادثه همواره، عاشورا کانون شور و شعور شیعی بوده است و به ویژه امامان علیهم السلام به بزرگ داشت عاشورا و بیان صحنه های آن می کوشیدند. بدین سان، باید گفت که مقتل خوانی و یادآوری حوادث عاشورا، بدون فاصله و پس از حادثه، به وسیله اهل بیت علیهم السلام و شیعیان و دوست داران آل عترت آغاز شد و پس از آن در بستر تاریخ امتداد