بنیادها و آسیب های عزاداری امام حسین علیه السلام صفحه 60

4. تعزیه

4. تعزیه

تعزیه از نظر لغوی، به معنای اظهار هم دردی، سوگواری و تسلیت است، ولی به عنوان شکلی از نمایش، ریشه در اجتماعات و مراسم یاد کرد شهادت امام حسین علیه السلام در روزهای محرم دارد و در طول تکامل خود، بازنمایی محاصره و کشتار صحرای کربلا، محور اصلی آن بوده و هیچ گاه ماهیت مذهبی اش را از دست نداده است.(1)

درباره تعزیه، دو نکته در خور بررسی است: نخست آن که ریشه و منشأ تعزیه چیست؟ نکته بعدی آن که تاریخ شکل گیری این نوع نمایشِ مذهبی، چه زمانی است؟ در خصوص منشأ و ریشه تعزیه، نظرات گوناگونی ابراز شده است. برخی بر این باروند که تعزیه، ریشه در نمایش های دراماتیک پیش از اسلام ایران دارد و نمونه آن را داستان مرگ و قتل سیاوش با سابقه سه هزار ساله(2) و واقعه کینِ ایرج دانسته اند.(3)

پاره ای برای تعزیه، نظیری چون مراسم آیینی «آدونیس» و «تموز» در فرهنگ بین النهرین باستان ذکر کرده اند.(4) برخی نیز به طور کلی، تعزیه مذهبی را در ایران، متاثر از

1- تعزیه، هنر بومی پیشرو ایران، پتر چلکووسکی، برگردان، داوود خاتمی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چ 1، 1367، ص 9.
2- تعزیه در ایران، صادق همایونی، شیراز، نوید شیراز، چ 2، 1380، صص 21 _ 23؛ تعزیه، پترچلکووسکی، ص 9.
3- تعزیه در ایران، ص 23.
4- تعزیه، چلکووسکی، ص10.