بنیادها و آسیب های عزاداری امام حسین علیه السلام صفحه 9

فصل اول: مبانی عزاداری

اشاره

فصل اول: مبانی عزاداری

پدیده های انسانی و طبیعی ارزش های الهی و ماورایی، هریک برخاسته از زیرساخت ها و بنیادهایی است که وقوعشان را متصور ساخته و ظهورشان را به مرتبه امکان و الزام درآورده است. این مبانی، از سویی برگرفته از بدیهیات و از سوی دیگر، برگرفته از انگاره ها، پذیرفته شده ها و الزامات ذهنی بشری است. از این رو، پدیده ها و ارزش ها، به این مبانی وابسته بوده و این مبانی، توجیه گر آن پدیده ها و ارزش ها هستند. عزاداری، آن هم مقوله مورد بحث ما، یعنی عزاداری سالار شهیدان حسین بن علی علیه السلام نیز داستانی چنین دارد و از این قاعده پیروی می کند. هرچه در تبیین و تشریح این مبانی و توان مند سازی آن ها و تطبیق آن با مصادیق و سنجش برنامه ها و حرکت ها و مصادیق با مبانی مورد نظر کوشا باشیم و تواناتر عمل کنیم، بر میزان خلوص و گستره حضور آن افزوده ایم. عزاداری امام حسین علیه السلام مقوله ای دینی _ انسانی است و سرشتی دوگانه دارد که آمیخته ای از سنّت الهی و سنّت بشری است. از این رو، باید مبانی آن را در این دو امر یافت. پس ناگزیر از عرضه عزاداری به منابع استنباط اسلامی هستیم که در این مقال بدان دست می یازیم.

1. عزاداری از نگاه عقل

1. عزاداری از نگاه عقل

هر مقوله ای و پدیده ای در کهکشان دانش بشری، برای ماندگاری، به سنجش در ترازوی عقل، تحکیم مبانی عقلانی و به دیگر سخن، توسعه و تقویت ظرفیت برهان پذیری آن نیاز دارد. حال آیا عزاداری امام حسین علیه السلام و ائمه اطهار علیهم السلام این استحکام عقلانی را دارد یا نه؟ آیا می توان با برهان های عقلی، به تبیین آن پرداخت یا آن که تنها با مقولاتی فراعقلانی چون عشق، قابل شرح است؟ از نگاه ما، اساس عزاداری حسینی علیه السلام ، و هسته مرکزی آن، کاملاً قابلیت برهان پذیری و تبیین عقلانی را دارد. البته ذکر این نکته لازم است که منظور، عقلانیتی چند بعدی و ناظر