- تقدیم 1
- پیشگفتار 4
- فصل یکم: طرح مسئله 12
- اشاره 22
- فصل دوم: رنگ سیاه؛ رنگ پوشش، هیبت، و عزا 22
- 1. رنگ سیاه؛ رنگ پوشش و حجاب 22
- 2. رنگ سیاه رنگ هیبت و تشخّص 23
- 3. رنگ سیاه رنگ عزا و اندوه 31
- فصل سوم: رمز انتخاب رنگ سیاه در ایام عزا 34
- فصل چهارم: سیاهپوشی در ملل و اقوام 43
- فصل پنجم: سیاهپوشی در عرب 63
- اشاره 63
- الف - مِئلاه، مَآلی 70
- ب - حِداد، اِحداد، حادٌ، مُحِدّ 71
- پ - سِلاب، سُلُب، تَسَلُّب، مُسَلِّب، متسلّب 78
- اشاره 84
- فصل ششم : سیاهپوشی در سوگ آل الله؛ رسم جاری اهل بیت (علیهم السّلام) و دوستان آنان در تاریخ 84
- 1. سیاهپوشی در سوگ حمزه (علیه السّلام) 85
- 2. سیاهپوشی در سوگ جعفر طیار (علیه السّلام) 89
- 3. سیاهپوشی پیامبر(صلّی الله علیه وآله) در آستانۀ رحلت 93
- 4. سیاهپوشی در سوگ پیامبر (صلّی الله علیه وآله) 97
- 5. در عصر امیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) 99
- 6. در سوگ مولای متقیان (علیه السّلام) 100
- 7. در سوگ امام مجتبی (علیه السّلام) 102
- 8. در سوگ سالار شهیدان (علیه السّلام) 103
- اشاره 103
- الف - سیاهپوشی زنان بنی هاشم در مدینه 103
- ب - سیاهپوشی زنان بنی هاشم و قریش در شام 115
- پ - سیاهپوشی امام سجاد (علیه السّلام) 116
- ت - سیاهپوشی امّ سَلَمه (علیها السّلام) 118
- اشاره 118
- ایضاح: 120
- ث - سیاهپوشی یکی از درباریان شیعۀ یزید 122
- اشاره 123
- توضیح: 123
- ج - سیاهپوشی مختار ثقفی 123
- اشاره 124
- توضیح : 124
- 9. در سوگ محمد بن علی (نوادۀ ابن عباس) 124
- 10. در سوگ زید و یحیی (فرزند و نوۀ امام سجاد (علیه السّلام) 125
- اشاره 125
- توضیح: 126
- توضیح: 127
- 11. سیاهپوشی شیعه در عصر امام صادق و امام کاظم (علیهما السّلام) 128
- 12. در سوگ امام هفتم (علیه السّلام) 131
- 13، سیاهپوشی شیعه در عصر غیبت 133
- فصل هفتم : رنگ سیاه، در نخستین عزاداری آشکار و عمومی شیعیان (بغداد، عاشورای 352 ق) 145
- اشاره 160
- فصل هشتم : سیاهپوشی بنی عباس؛ تمسّک به شعار شیعه برای دستیابی به قدرت! 160
- رمز انتخاب لباس سیاه از سوی عباسیان 169
- الف - در آغاز نهضت 169
- ب - پس از استقرار قدرت 175
- موضعگیری ائمه اطهار (علیهم السّلام) در برابر «شعار سیاسی» بنی عباس 182
- فصل نهم : نتیجۀ مباحث گذشته 188
- فصل دهم: استحباب سیاهپوشی (در سوگ سالار شهیدان) در فتاوی علما 195
- اشاره 228
- فصل یازدهم: سیاهپوشی عرشیان در عزای سالار شهیدان (علیه السّلام) 228
- 1. رؤیای سکینه بنت الحسین (علیه السّلام) 230
- 2. سیاهپوش، در کنار حوض کوثر! 232
- 3. روضۀ بی بی و فرزندش حسین (علیهما السّلام) از زبان خود آنان! 235
- 4. بر من مصیبتی رسیده که تا قیامت لباس عزا خواهم داشت! 240
- 5. متوجه شدم که 12 نفر بزرگوار با لباس مشکی اطراف تختخواب من می باشند؟ 243
- 6. برای برادرم، حسین (علیه السّلام) ، یکی از قطعات لباس او را در دهۀ عاشورا مشکی کنید! 246
- فصل دوازدهم: سیاهپوشی جنّیان در عزای سالار شهیدان (علیه السّلام) 249
- فصل سیزدهم: روز نهم ربیع و عید غدیر؛ روز کندن جامه های سیاه 252
- اشاره 252
- نکته: 254
- فصل چهاردهم: پایان سخن (خلاصه و جمعبندی نظر اسلام در باب سیاهپوشی) 255
- اشاره 266
- ضمائم 266
- ضمیمۀ شماره یک: سیاهپوشی پیامبر (صلّی الله علیه وآله) در آستانۀ رحلت 267
- ضمیمه شماره دوم: سیاهپوشی زنان پیامبرصلی الله علیه و آله در سوگ آن حضرت 283
- ضمیمه شماره سوم: قصیده شیوا و سوزناک سیف بن عمیره در سوگ سالار شهیدان 296
- اشاره 301
- ضمیمه شماره چهارم: آل بویه؛ اعتقاد به تشیع اثنی عشری... و ارتباط قوی با فقهای امامیه 301
- 1. رکن الدوله دیلمی و وزیرش ابن عمید به شیخ صدوق 301
- 2. عضدالدوله ، شیخ مفید 304
- 3. بهاءالدوله (فرزند عضدالدوله) و وزیرش فخرالملک ، سید رضی و سید مرتضی 306
- 4. صاحب بن عباد - شیخ صدوق و سیدین رضی و مرتضی 308
- ضمیمه شماره پنجم: بنی عباس؛ تمسک به شعارها و شعائر شیعه برای دستیابی به قدرت 318
- 1. بیعت مکرر بنی عباس با علویان، در اوایل امر 318
- اشاره 318
- 2. داعیه خونخواهی شهدای اهل بیت علیهم السلام 321
- 3. بیعت ستاندن از مردم برای «الرضا من آل محمد» صلی الله علیه و آله 327
- 4. ادعای تشکیل دولت آل محمد صلی الله علیه و آله 332
- 5. ادعای مهدویت، و اخبار «رایات سود» 335
- کتابنامه 349
استناد واحتجاج مستقل فقهی است، ملاحظۀ مجموع آنها (به نحوی روشن و اطمینان بخش) معلوم می دارد که خاندان پیامبر (صلّی الله علیه وآله) در سوگ شهدای خویش لباس عزا می پوشیده اند و رنگ این لباس نیز سیاه بوده است. بر این اساس، داوری در باب وجود چنین سیره ای، منوط به ملاحظۀ جمیع شواهد تاریخی یی است که ذیلاً خواهد آمد.
1. سیاهپوشی در سوگ حمزه (علیه السّلام)
جنگ احد، یکی از جنگهای بسیار مهم عصر پیامبر (صلّی الله علیه وآله) است که پس از پیروزی گذرای اوّلیّه، به شکست فاحش مسلمین انجامید و 70 کشته از سپاه اسلام برجای گذاشت و حتی وجود نازنین پیامبر نیز آسیب دید. یکی از شهدای این جنگ، حمزه (عموی پیامبر، و سردار رشید و شجاع و جان برکف اسلام) بود که به طور غافلگیرانه، با زوبین یک غلام سیاه حبشی به نام وحشی، از پای درآمد و پس از شهادت به دست هند (همسر کینه توز ابوسفیان) به فجیعترین وضع مُثله شد. شهادت 70 تن از مجاهدین مسلمان، خصوصاً شهادت فجیع و دردناک حمزه، بر جامعه اسلامی و در رأس آنان پیامبر (صلّی الله علیه وآله) بسیار گران آمد و به خشم و اندوه شدید آنان انجامید. سخن رسول گرامی اسلام پس از بازگشت به مدینه که: «لکن حمزه لابواکی له» (حمزه، گریه کن ندارد) و همّت گروه انصار به گریه و نوحه بر حمزه و باقی ماندن این رسم در مدینه (1) مشهور تاریخ است.
در بحبوحۀ جنگ احد، زمانی که (به توطئه دشمن) شایعۀ شهادت پیامبر (صلّی الله علیه وآله) بر سر زبانها افتاد و به گوش زنان انصار در مدینه رسید، آنان (بنا به نقل امام صادق (علیه السّلام)) روی خراشیدند، گیسوان افشان کردند، موی از پیشانی کندند، گریبان چاک دادند و آب و نان را در سوگ پیامبر برخویش حرام کردند. تا اینکه پیامبر به مدینه بازگشت و با آنان به نیکویی سخن گفت و فرمان داد که به منازل خویش
1- وسائل الشیعه، همان، 2/ 924.