عاشورا صفحه 160

آگاهی; اکنون که وی از دنیا رفته است، دستور بده بر منبرهایتان به وی ناسزا نگویند. معاویه با وقاحت تمام درخواست وی را رد کرد.(1)

ابوعثمان جاحظ می گوید: گروهی از بنی امیّه با توجّه به آثار منفی این کار به معاویه گفتند: تو به آنچه خواستی رسیدی، دیگر از لعن علی دست بردار! پاسخ داد: نه به خدا سوگند! باید آن قدر این کار ادامه یابد، تا کودکان با آن بزرگ شوند و بزرگسالان با آن پیر گردند و هیچ کس فضیلتی برای علی نگوید!(2)

به هر حال، با این برنامه، لعن علی(علیه السلام) و خاندان وی به صورت یک سنّت درآمد و هفتاد هزار منبر در عصر

امویین در سراسر کشور اسلامی نصب شد و بر فراز آن ها، علی(علیه السلام) را لعن می کردند.(3)

این برنامه تا زمان عمربن عبدالعزیز ادامه داشت و آثار منفی آن هر روز آشکارتر می شد; تا آن که وی در زمان خلافت خویش (سال 99 هجری) طیّ بخش نامه ای به همه بلاد اسلامی دستور لغو این سنّت زشت را صادر کرد.(4)

آری; بنی امیّه برای کتمان سابقه زشت خود و جلوگیری از نشر فضایل علی(علیه السلام)و در نتیجه گرایش مردم به «خطّ علوی» به سبّ و لعن آن حضرت روی آوردند. در واقع، آنان ادامه حکومت جنایت بار خویش را بر پایه چنین سنّتی استوار می دیدند. این نکته ای است که «مروان بن حکم» بدان تصریح کرده است.

در تاریخ می خوانیم که وقتی از «مروان حکم» سؤال شد که چرا شما علی را سبّ و لعن می کنید؟ و این کار چه نفعی برای شما دارد؟ پاسخ داد:

پاورقی

1 . بحارالانوار، ج 33، ص 256.

2 . شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 4، ص 57 و الغدیر، ج 2، ص 102.

3 . ربیع الابرار زمخشری، ج 2، ص 186 (مطابق نقل الغدیر، ج 10، ص 266).

4 . کامل ابن اثیر، ج 5، ص 42 و شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 4، ص 58. (برای آگاهی بیشتر از ماجرای سنّت معاویه و پیروانش در سبّ و لعن مولا(علیه السلام) رجوع کنید به: الغدیر، ج 2، ص 101 به بعد و جلد 10، ص 257 به بعد; شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 4، ص 56 به بعد ; پیام امام امیرالمؤمنین(علیه السلام)، ج

2، ص 652 و دائره المعارف الاسلامیه الشیعیه، ج 1، ص 59).