- عاشورا حماسه بزرگ تاریخ 1
- بهترین روش برای مطالعه تاریخ 5
- سخن آغازین 7
- کتاب حاضر 14
- اوّل: ولادت امام حسین(علیه السلام) 17
- اشاره 17
- بخش اوّل : شخصیّت امام حسین(علیه السلام)و فلسفه عزاداری 17
- دوّم: شخصیّت ممتاز آن حضرت 18
- سوّم: نقش ائمّه اطهار (علیهم السلام) در احیای یاد و نام امام حسین (علیه السلام) 24
- اشاره 33
- چهارم: تاریخچه سوگواری بر مظلومیّت امام حسین (علیه السلام) 33
- 1 گریه بر امام حسین (علیه السلام) پیش از تولّد آن حضرت 33
- 2 گریه بر امام حسین (علیه السلام) پس از ولادت 35
- 3 گریه و سوگواری بر امام حسین (علیه السلام) پس از شهادت 37
- پنجم: فلسفه گریه و عزاداری برای امام حسین (علیه السلام) 43
- توضیح 43
- 1 حسن ذاتی گریه 44
- 2 درک ثواب و رسیدن به شفاعت اهل بیت (علیهم السلام) 45
- اشاره 46
- 3 تشکّر از امام حسین (علیه السلام) 46
- 1 حفظ مکتب اهل بیت (علیهم السلام) 47
- 2 بسیج توده ها 50
- 3 خودسازی و تربیت دینی (الگوپذیری) 52
- 4 تجلیل از مجاهدت امام (علیه السلام) و تعظیم شعائر 54
- ششم: شیوه های عزاداری 56
- توضیح 56
- 1 گریه کردن 57
- 2 تباکی 58
- 3 لباس مشکی بر تن کردن 59
- 4 تشکیل مجالس سوگواری 60
- 5 نوحه سرایی 61
- 6 به سر و سینه زدن 62
- 7 تعطیلی کسب و کار 63
- بخش دوّم : ریشه های قیام عاشورا 69
- اشاره 69
- الف) ریشه های تاریخی 71
- توضیح 71
- 1-دشمنی دیرینه بنی امیّه با بنی هاشم 71
- ب) امتیازات ویژه بنی هاشم 74
- 2-انتقام دشمنان اسلام از شکست های زمان رسول خدا (صلی الله علیه وآله) 81
- اشاره 81
- نقش امیرمؤمنان علی (علیه السلام) در شکست مشرکان قریش 82
- نگرانی رسول خدا (علیه السلام) 83
- علی (علیه السلام) نیز نگران حسن و حسین (علیهما السلام) بود 84
- از سخنان معاویه آثار کینه وانتقام آشکار است 85
- یزید و انتقام کشته های بدر 86
- سخنانی از دیگر امویان 88
- 3-توطئه در سقیفه (نقش سقیفه در پایه ریزی حکومت امویان) 91
- اشاره 91
- الف) شکسته شدن حرمت پیامبر(صلی الله علیه وآله) و اهل بیت(علیهم السلام) 93
- ب) تبدیل شدن خلافت (عهد) الهی به امری بشری 95
- ج) به قدرت رسیدن بنی امیّه در شام (تبدیل خلافت به پادشاهی) 97
- 4-شورای انتصابی عمر، و به قدرت رسیدن عثمان 104
- شورای انتصابی عمر، و به قدرت رسیدن عثمان 104
- پیامدهای خلافت عثمان و نقش آن در تحکیم قدرت بنی امیّه 109
- 1 ترک حمایت از عثمان 117
- توضیح 117
- 5-توطئه ها در عصر امیرمؤمنان (علیه السلام) 117
- 2 جنگ جمل یا رویارویی غیر مستقیم معاویه با امام (علیه السلام) 120
- 3 جنگ صفّین، یا رویارویی مستقیم معاویه با امام (علیه السلام) 124
- 4 ایجاد رعب و وحشت در قلمرو حکومت علوی 126
- 6-شکل گیری توطئه ها در عصر امام مجتبی (علیه السلام) 130
- 7-وران خلافت معاویه 135
- اشاره 135
- 1 نقض صلحنامه امام مجتبی(علیه السلام) 136
- توضیح 137
- 2 نصب منافقان در پست های حسّاس 137
- عمرو بن عاص (والی مصر) 139
- زیاد بن ابیه (والی بصره و کوفه) 143
- مغیره بن شعبه (والی کوفه) 146
- سمره بن جندب (جانشین زیاد در بصره) 148
- 3 بستر سازی های فرهنگی برای پیشبرد اهداف شوم خویش 151
- اشاره 151
- الف) جلوگیری از تفسیر قرآن 151
- ب) ترویج مذهب جبر 153
- ج) تحریم ذکر فضایل علی (علیه السلام) و جعل حدیث درباره دیگران 154
- د) ترویج ناسزاگویی به علی (علیه السلام) 157
- 4 به شهادت رساندن امام حسن مجتبی(علیه السلام) 161
- 5 کشتن شیعیان به بهانه های گوناگون 162
- توضیح 162
- شهادت حُجر بن عدی(3) 164
- شهادت عمرو بن حَمِق 168
- 6 تنگنای اقتصادی مخالفان 170
- 7 بدعت ها 174
- 8 تحمیل بیعت یزید بر مردم 178
- اشاره 184
- ولادت و تربیت یزید 184
- 8- حکومت جنایت بار یزید 184
- افکار، اندیشه ها و رفتارهای ضدّ دینی یزید 186
- جنایات یزید 191
- بخش سوّم : انگیزه های قیام عاشورا 197
- اشاره 197
- 1-احیای آیین خدا و نجات اسلام از چنگال بدعت ها 199
- 2-اصلاح امّت، امر به معروف و نهی از منکر 207
- قسمت اول 207
- قسمت دوم 211
- 3-تشکیل حکومت اسلامی و مبارزه با ستمگران 217
- تشکیل حکومت اسلامی و مبارزه با ستمگران 217
- نگاهی به گذشته 220
- سخن امام حسین (علیه السلام) در برابر معاویه 221
- تلاش امام حسین (علیه السلام) برای تشکیل حکومت اسلامی در زمان یزید 222
- نامه سران کوفه به محضر امام (علیه السلام) 225
- پاسخ امام (علیه السلام) و اعزام مسلم به کوفه 226
- قیام برای تشکیل حکومت اسلامی با آگاهی از شهادت 230
- بخش چهارم : رویدادهای قیام عاشورا 237
- اشاره 237
- 1 خواستگاری امّ کلثوم 238
- 2 وحشت از نام علی(علیه السلام) 241
- 3 افتخار شما فقط فاطمه است! 242
- 4 مصادره اموال معاویه 244
- 5 ملاقات با حسین ممنوع! 245
- 6 برخورد شدید امام حسین(علیه السلام) با معاویه 246
- 7 نامه شدید اللحن امام حسین(علیه السلام) به معاویه 247
- 8 همان نامه به روایت دیگر 252
- 9 حکومت معاویه بزرگترین فتنه! 258
- 10 نکوهش معاویه بر انتخاب یزید 259
- 11 پاسخ کوبنده امام(علیه السلام) به معاویه 260
- 12 من کسی را صالح تر از یزید نمی دانم!! 265
- 13 خطبه ای بسیار مهمّ و سرنوشت ساز 267
- 14 من فقط برای اقامه حق قیام کردم 275
- 15 توطئه شبانه برای گرفتن بیعت 282
- 16 چگونه توطئه خنثی شد؟ 284
- 17 همان مطلب به روایت دیگر 286
- 19 ادامه همان سخن 290
- 20 پاسخ نهایی: خلافت بر آل ابوسفیان حرام است! 292
- 21 امام حسین(علیه السلام) کنار قبر پیامبر(صلی الله علیه وآله) 294
- 24 . اگر در دنیا هیچ پناهگاهی نداشته باشم، با یزید بیعت نخواهم کرد! 297
- 25 وصیّت نامه تاریخی امام حسین(علیه السلام) 299
- 26 من هرگز تن به ذلّت نخواهم داد! 301
- 27 مادرم! می دانم که شهید می شوم! 302
- 28 پایان این راه شهادت است! 303
- 29 امام حسین(علیه السلام) از مدینه خارج می شود 304
- 30 ورود امام حسین(علیه السلام) به مکّه 306
- 33 برنامه ریزی برای بیعت و قیام 315
- 34 نامه امام حسین (علیه السلام) به مردم بصره و برنامه ریزی برای قیام 316
- 35 من مأموریّت دارم! 317
- 36 پیمان کوفیان حجّت را بر امام تمام کرد 319
- 37 فقط جان بر کفان با ما همراه شوند! 320
- 38 احترام حرم الهی 322
- 39 امام (علیه السلام) از شهادت خویش خبر می دهد 324
- 40 امام حسین (علیه السلام) امان دشمن را نمی پذیرد 325
- 41 قیام برای اعلای کلمه حق 327
- 42 نامه دیگر از امام (علیه السلام) در پاسخ مردم کوفه 328
- 43 قیام برای احیای حق 330
- 44 گفتگوی پر معنی امام (علیه السلام) با فرزندش علی اکبر (علیه السلام) 331
- 45 بنی امیّه در تعقیب امام (علیه السلام) 332
- 46 امام حسین (علیه السلام) مردم را برای بازگشت آزاد می گذارد 333
- 48 اهداف امام در قالب اشعاری پر معنا 334
- 47 امام (علیه السلام) حقایق را برای یارانش بازگو می کند! 334
- 49 خطبه امام (علیه السلام) در نخستین برخورد با دشمن 336
- 50 خطبه دیگر امام (علیه السلام) در برابر لشکر حرّ 339
- 51 گفتگوی پرمعنای امام (علیه السلام) با حرّ 341
- 52 تعبیر دیگری از امام (علیه السلام) درباره ذلّت ناپذیری 343
- 53 خطبه دیگری از امام (علیه السلام) در جمع یاران حرّ 345
- 54 عبیدالله بن حُرّ جعفی و از دست دادن فرصت 347
- 55 در پستی دنیا همین بس... 351
- 56 ورود به سر منزل مقصود 353
- 57 برخورد عزّتمندانه امام (علیه السلام) با فرستاده عبیدالله 356
- 58 خاموش نشستن گناه است 357
- 59 خوشا چنین مرگی! 360
- 60 می خواهم با تو سخن بگویم 362
- 61 من راز و نیاز با محبوب را دوست دارم 364
- 62 خطبه تاریخی امام (علیه السلام) در شب عاشورا 366
- 63 هرگز دست از دامنت بر نمی داریم! 370
- 64 شیرین تر از عسل 374
- 65 آماده سازی برای حادثه ای بزرگ 377
- 66 جالب ترین صحنه های ایثار 379
- 67 خون های شهیدان را به آسمان هدیه می برند! 385
- 68 آخرین توشه! 386
- 69 مناجات صبح عاشورا 387
- 70 خطبه صبح عاشورا 388
- 71 توجّه به حقوق مردم حتّی در روز عاشورا 390
- 72 سازندگی در صبح عاشورا 391
- 73 خطابه شورانگیز امام (علیه السلام) به هنگام صف آرایی دشمن 392
- 74 خطبه حماسی امام (علیه السلام) در برابر سپاه دشمن 398
- 75 اعتراف کوفیان در مقابل منطق گویای امام (علیه السلام) 404
- 76 سخنان امام (علیه السلام) به اصحاب بزرگوارش 406
- 77 بشتابید ای دلیرمردان! 407
- 78 آخرین نماز! 408
- 79 درهای بهشت به رویتان گشوده شد! 410
- 80 خدایا شاهد باش 411
- 81 به خدا سوگند بر عمویت دشوار است! 415
- 82 برادرم! برای لب تشنگان، آبی تهیّه کن 417
- 83 او طفلی شش ماهه است پس جرعه ای آب به وی برسانید! 420
- 84 ای یارانم! چه شد پاسخ مرا نمی دهید؟! 424
- 85 پسرم! عمویت را نیز کشتند. 426
- 86 لباس کهنه چرا؟ 429
- 87 گفتگو با زنان حرم 431
- 88 سخنان و اشعار امام(علیه السلام) در برابر دشمن 432
- 89 شوق دیدار 438
- 90 پیمان شکنان رسوا! 439
- 91 مرا بشناسید 440
- 92 اشعاری دیگر 443
- 93 مرگ بهتر از زندگی ننگین است! 445
- 94 اگر دین ندارید آزاد مرد باشید! 446
- 95 مناجات با خدا و نفرین به دشمن 448
- 96 می خواهم با چهره خونین به ملاقات جدّم بروم 450
- 97 آنجا که دشمن هم گریست! 451
- 98 آخرین مناجات 453
- بخش پنجم : آثار و پیامدهای قیام عاشورا 456
- اشاره 456
- 1-حیای اسلام و آیین حق 458
- 2-الگوسازی برای آزادگان 462
- توضیح 466
- 3-قیام های خونین پس از حادثه عاشورا 466
- الف) اعتراضات و مقاومت های شخصی 467
- ب) قیام توّابین 470
- ج) قیام مختار1 476
- قیام مختار2 480
- توضیح 480
- آخرین نبرد 484
- تحلیل و جمع بندی 486
- اشاره 487
- د) انقراض بنی امیّه 487
- قیام عبّاسیان و انتقام از بنی امیّه 488
- شگفتی های تاریخ! 489
- جمع بندی پایانی 494
- اشاره 496
- بخش ششم : اشعار برگزیده 496
- جلوه گاه حق 498
- بخشی از اشعار برگزیده فارسی(1) 498
- مهر آزادگی 499
- نور خدا 499
- حماسه آفرین 500
- همّت بلند 502
- دانشگاه ایمان 503
- عشق بازی 504
- جان جهان 505
- قربانی اسلام 506
- اشک شفق 507
- خاک شهیدان 507
- عزّت و آزادگی 508
- بند اوّل 510
- بند دوّم 510
- دوازده بند محتشم 510
- بند سوّم 511
- بند چهارم 512
- بند پنجم 513
- بند ششم 514
- بند هفتم 514
- بند هشتم 515
- بند نهم 516
- بند دهم 517
- بند دوازدهم 518
- بند یازدهم 518
- عقبه بن عمر سهمی، نخستین مرثیه سرا(1) 520
- گزیده ای از قصیده سیّد حمیری(3) 520
- بخشی از اشعار برگزیده عربی 520
- گزیده ای از قصیده دعبل خزاعی(1) 522
- گزیده ای از قصیده ابن حمّاد عبدی 523
- گزیده ای از قصیده دیگر ابن حمّاد 527
- قصیده ای از شاعر دیگر 528
- منتخبی از قصیده ابن عرندس 530
- منتخبی دیگر از قصیده ابن عرندس 533
- گزیده ای از قصیده میمیّه سیّد جعفر حلّی(ره)(2) 535
- قصیده ای از یکی از بزرگان 538
- شعری از سید محمّد حسین قزوینی(ره)(2) 539
- گزیده ای از قصیده شیخ خلیعی 540
- فهرست آیات 541
- فهرست روایات1 543
- فهرست روایات2 549
- آ تا ج 557
- فهرست اشخاص و لقب ها 557
- ح تا ع 561
- ف تا ی 567
- فهرست قبایل و گروه ها 571
- فهرست اماکن 572
- فهرست منابع 575
گرچه فرستاده امام(علیه السلام) دستگیر و شهید شد ; ولی او در واقع رسالت خود را انجام داد و از فراز قصر دارالاماره گفتنی ها را گفت، ولی مردم بزدل و عافیت طلب کوفه گویی این پیام صریح
را نشنیدند، و سرانجام مسیر خود را به سوی تسلیم و ذلّت تغییر دادند.
43 قیام برای احیای حق
محدّث معروف «دینوری» نقل کرده است: امام حسین(علیه السلام) هنگامی که از «بطن الرمّه» راه افتاد و با عبدالله بن مطیع(1) که از عراق می آمد، برخورد کرد. وی به امام(علیه السلام)سلام داد و عرض کرد: پدر و مادرم فدای تو ای پسر رسول خدا! چه چیز تو را از حرم خدا و حرم جدّ تو بیرون کشاند؟
امام(علیه السلام) فرمود: «إِنَّ أَهْلَ الْکُوفَهَ کَتَبُوا إِلِیَّ یَسْأَلُونَنِی أَنْ أَقْدِمَ عَلَیْهِمْ لِما رَجَوْا مِنْ إِحْیاءِ مَعالِمِ الْحَقِّ وَ اِماتَهِ الْبِدَعِ ; مردم کوفه نامه نوشتند و از من خواستند که به سوی آنان بروم بدان امید که (با قیام علیه بنی امیّه) نشانه های حق زنده و بدعت ها نابود شود».(2)
هنگامی که امثال «محمّد بن حنفیّه» و «ابن عبّاس» و «عبدالله بن عمر» از حرکت امام(علیه السلام) به سوی کوفه تعجب کنند و از فلسفه و عمق این حرکت سرنوشت ساز در تاریخ اسلام بی خبر باشند، جای تعجّب نیست که فردی مانند عبدالله بن مطیع که در اسلام سابقه ای نداشت به شگفتی فرو رود.
ولی آنچه برای ما مهم است عبارت امام(علیه السلام) در جواب او است، که فرمود: «هدف من احیای حق و نابود کردن بدعتهاست»، خواه از طریق غلبه بر حریف باشد، یا از
پاورقی
1 . «عبدالله بن مطیع» در زمان پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) به دنیا آمد. و همانند عموم مردم در جامعه پر التهاب صدر اسلام نشو و نمو یافت. در ماجرای حرّه هنگام یورش سپاه یزید به مدینه و قتل عام مردم آن شهر از
مدینه گریخت و به سپاه عبدالله بن زبیر در مکّه پیوست. در زمان محاصره اوّل خانه خدا توسّط سپاه یزید و نیز در زمان محاصره دوّم توسّط سپاه حجّاج بن یوسف ثقفی در کنار ابن زبیر به دفاع برخاست. وی سرانجام از سوی ابن زبیر به حکومت کوفه منصوب شد ولی پس از اوج گرفتن قیام مختار از کوفه به بصره نزد مصعب بن زبیر گریخت و از شرم به مکّه نزد عبدالله بن زبیر بازنگشت. (مراجعه شود به : اسد الغابه، ج 3، ص 262 ; کامل ابن اثیر، ج 4، ص 217 و طبقات ابن سعد، ج 5، ص 144-145).
2 . اخبار الطوال دینوری، ص 245.