عاشورا صفحه 479

این بود که ابتدا به سراغ فرزندان امیرمؤمنان(علیه السلام) رفت و مدّتی ملازم «محمّد بن حنفیّه» شد و از او احادیث و علوم اسلامی می آموخت.(1)

ورود مختار به کوفه همزمان با شکوفایی قیام توّابین بود. وی با تبلیغات گسترده به کوفیان می گفت: جنبش توّابین فاقد سازماندهی نظامی است و لذا نمی تواند موفّق و کارآمد باشد.

تبلیغات وی هر چند تا حدودی باعث شکاف در قیام توّابین شده بود، ولی چندان در جلب شیعیان موفّق نبود و در نتیجه با تحریک اشراف کوفه که از برنامه های مختار به وحشت افتاده بودند توسط عبدالله بن یزید حاکم زبیری کوفه مجدّداً روانه زندان شد. مختار در زندان بود که قیام توّابین به شکست انجامید.(2)

وی بار دیگر با وساطت شوهر خواهرش عبدالله بن عمر از زندان آزاد شد و پس از آزادی، زمینه را برای قیام خویش مساعدتر دید. این بار نخست از امام سجّاد(علیه السلام) اجازه خواست تا مردم را به نام آن حضرت فرا خواند و قیامش را آغاز نماید.

ولی امام(علیه السلام)

دعوت وی را نپذیرفت، هر چند مطابق روایات از کار وی تا آنجا که مربوط به انتقام از قاتلان امام حسین(علیه السلام) بود، اظهار رضایت و خرسندی می نموده است.(3)

پس از آن مختار به سراغ «محمّد بن حنفیّه» رفت و دعوت خویش را به نام وی آغاز کرد.(4)

پاورقی

1 . بحارالانوار، ج 45، ص 352 «رَحَلَ الْمُخْتارُ إِلَی الْمَدِینَهِ وَ کَانَ یُجالِسُ مُحَمَّدَ بْنَ الْحَنَفِیَّهِ وَ یَأْخُذُ عَنْهُ الاَْحادِیثَ».

2 . مراجعه شود به : تاریخ طبری، ج 4، ص 470.

3 . برخی از علمای شیعه معتقدند که عمل امام سجّاد(علیه السلام) به معنی نفی برنامه مختار نیست، بلکه به جهت شرایط و موقعیّت خاصّ امام سجّاد(علیه السلام) بوده که سخت تحت کنترل و فشار بوده است. (مراجعه شود به : تنقیح المقال علاّمه مامقانی، شرح حال مختار)

4 . مروج الذهب، ج 3، ص 74.