تحقیق درباره ی اول اربعین حضرت سیدالشهداء(ع) صفحه 1

مقدمه

بسمه تعالی درباره ی کتاب«تحقیق درباره ی اول اربعین سیدالشهداء علیه آلاف التحیه و الثناء»پس از نشر طبع اول آن از طرف علمای اعلام و دانشمندان بزرگ و ادباء سترگ نثرا و نظما تقریظهای زیادی نگارش یافته و ارسال گشته است. و از آن میان کلمات ارزنده ی که شامل نکات و تحقیقات زیاد است از قلم توانای عالم فاضل نقاد شهیر و کتاب شناس مشهور در عصر حاضر صاحب تصانیف نفیسه محقق ارجمند جناب آقای عطائی خراسانی ادام الله بقائه صاحب کتاب«افسانه ی کتاب» صادر گردیده و نکات و مزایای کتاب را به قلم آورده و به خصوصیات آن پی برده و با ذهن آزاد و فکر نقاد خویشتن بر دقائق آن کتاب شریف نظر افکنده و کاملا آنها را دریافته

است. و به نظر رسید حیف است آن نامه ی شریف در اوائل این تألیف منیف نشر نگردد و مطالعه کنندگان کتاب از مطالعه ی آن کلمات و از اطلاع بر آن نکات بی نصیب شوند. و لذا پس از درخواست اجازه از محضر حضرت آیهالله الحجه [ صفحه 6] الوالد الماجد دام ظله و روحی فداه آنچه از قلم درر بار معظم له تراوش نموده در اول این طبع دوم کتاب نقل و نشر می شود و از باب تذکار از نویسنده ی معظم آن در صفحه ی روزگار به یادگار بماند. سید محمد تقی قاضی طباطبائی

نامه ی آقای عطائی خراسانی

اینک نامه ی نامبرده در زیر نقل می شود: علیک منی سلام الله ما صدحت ورق الحمام و هز الریح أغصانا نمودار احساسی که از مطالعه ی کتاب شریف تحقیق درباره ی روز اربعین سیدالشهداء علیه آلاف التحیه و الثناء نوشته ی محقق تحریر و حبرنبیل ملاذ الانام آیهالله الحجه حضرت بندگان آقای حاج سید محمد علی قاضی طباطبائی مدالله ظله بعنایاته الکامله علی رؤسنا. شیواترین درود و والاترین سپاسم را از راه دور تقدیم می دارم، آری بحثهای متنوع کتاب مذکور و تحقیقات علمی آن در اعماق روحم می نشست، ریاضت و زحمت چهل سال مطالعه ی کتابهای گوناگون را اربعین معظم له از میان برمی داشت، و انبساطی به جانم می بخشید هر ورق آن که جدا باید همچون ورق زر دست به دست گردد اصالت و ارزش نویسنده را رهنمون بود، لطف بیان و حسن تعبیر و سنجش گفتار و آزادگی در بحث و صراحت قلم با عبارات زبان شیرین پارسی و فصیح و بلیغ تازی همه جا به چشم می خورد، حقا نویسنده ی معظم آفریننده است

او نه تنها خوب نوشته بلکه بهتر اندیشیده با بهائی در زمینه های فکری و جنبه های سازندگی گشوده و [ صفحه 7] پراگماتیسم عملی و مدینه ی فاضله را نشان داده است. دردها و غمها، نابسامانیها و مفاسد کوچک و بزرگ اجتماع را درک کرده است، و به بهترین لباس برای خواننده مجسم ساخته است، با سرپنجه ی برهان و هنگامه های قاطع به جنگ انحرافات فکری و کج اندیشیهای عصری برخاسته، در مواردی از حریم ولایت با ولائی خالص سخت و هر چند سخت تر به دفاع پرداخته، سنی زده ها و غرب گرفته ها را رسوا و رسواتر ساخته، صدمات صاحبان کتب ضعیفه را به عالم شیعه در صفحاتی چند معرفی نموده هذیان گوئیهای ابن تیمیه و ابن حزم اندلسی و حرانی حنبلی و بیطار و آخوند أوف و عمرو بن سعید و طبری نویسنده ی تاریخ کبیر و أغانی و افسانه نامه ی ابوالفرج اصفهانی و غزالی و آلوسی و ممیت الدین عربی و دهها نویسنده و یاوه سرای دیگر را پاسخ داده و مزدوران استعمار را همانند گوستاولبون با نوک تیز قلم فشار داده، و در زمینه ی کتابهائی از قبیل فصل الخطاب و فقه الرضا و طراز المذهب و مجالس المتقین و غیره به نقد و انتقاد پرداخته، و تحریف صاحب قاموس را به وجهی لطیف بیان داشته، و از نسبتهای ناروا به پیشوایان دین ممانعت به عمل آورده، و همچنان که از فهرست کتاب روشن است به بحثهائی ارزنده که تماشای آن کار یکی دو ساعت نیست پرداخته، رسالت تفهیم را با شناخت عمیق مکتبهای بشری و مقایسه اش با مکاتب معنوی به انجام آورده، و شور و غوغائی در این زمینه به راه انداخته، و مأخذ

کتاب را از قریب پانصد جلد کتاب فراهم آورده، و روشنائی عالم آرائی [ صفحه 8] را به دوستداران کتاب نمودار ساخته، جدا در تکاپوی حقائق تلاشی حکیمانه فرموده. و عجب این که وحدت موضوع را همه جا رعایت نموده و در بحثهای زندگی سازش از این شاخه به آن شاخه پرواز نکرده حقیقت این است هنگامی که از مطالعه ی کتاب تحقیق اربعین فارغ شدم دلم می خواست ساعتها بمانم، و اصالتها و واقعیتها را بیشتر تماشا کنم، من کتاب زیاد خوانده ام و زندگی علمیم را تنها با کتاب گذرانده ام ولیکن کتابی که از انحراف به دور باشد و کج اندیشی نداشته باشد کمتر یافته ام، از آن تعداد کم است نوشته های معظم له، این قضاوت به حق است علامه ی قاضی زندگیش وقف دانش، و افزودن معلومات، و حل مشکلات علمی است، نیازی به معرفی ندارد، آثار وجودی آن جناب بهترین گواه بر این مدعا است، تعلیقات و اضافات دلپذیر نامبرده در کتابهائی مانند انوار نعمانیه: سید جزائری، و جنهالمأوی: کاشف الغطاء، و انیس الموحدین: نراقی، و علم امام: شیخ محمد حسین مظفر، و نوشته های مستقل دیگر شاهدیست صادق همگان در توسعه بخشیدن دائره ی معلومات نقشی بسزا دارند و در انتخاب مطالب و آثار دارای ذوقی سرشارند روایات منتخبه از صفحه ی 314 [1] به بعد در تحقیق صلوات و ضم آل و [ صفحه 9] روایت صفحه ی (436) از نوف بکالی و دهها روایت دیگر کاشف این گفته است. و من هرگز توان آن ندارم قیافه ی حقیقی کتاب را و آنچه در درون دارم نگارش دهم و ترسیم این موضوع مجالی بیشتر و خاطری جمع تر می خواهد جز این نیست که برای معظم له از

خداوند جهان توفیقات روزافزون مسئلت دارم و از هرگونه قصور در خطاب و اسائه و تصدیع اوقات آن حضرت پوزش می طلبم چاره ئی نداشتم جز این که نمونه ئی از ارادتم را به زبان قلم آوردم. با تقدیم احترام- والله الموفق و المعین الاحقر شیخ علی اصغر عطائی خراسانی 26 شوال المکرم 1394 ه ق [ صفحه 10]

مقدمه ی طبع دوم کتاب