تحقیق درباره ی اول اربعین حضرت سیدالشهداء(ع) صفحه 118

اشاره

ص:- 85- س:- 2 (و صلی علیها مسلمه بن مخلد) مسلمه بن مخلد انصاری از صحابه است و مسلمه بفتح میم و سکون سین مهمله و مخلد بضم میم و تشدید لام است از طرف معاویه والی مصر بوده و در سال 47 به این امر تصدی کرده و در سال (62) وفات یافته است و عبیدلی تصریح کرده که او بر زینب کبری علیهاالسلام نماز خوانده معلوم می شود بعد از وفات آن بانوی عصمت مسلمه بن مخلد در همان سال وفات کرده است و این خود نیز قرینه است که وفات زینب کبری بنا به قول بعضی از بزرگان در سال 65 هجرت درست نیست و صحیح آنست که در سال 62 می باشد. و به وفات مسلمه بن مخلد در سال 62 هجرت جمال الدین ابن تغری بردی أتابکی متوفی (874) ه. ق در «النجوم الزاهره» تصریح کرده است ج 1 ص 156 ط دارالکتب- مصر. چنانچه ابن تغری بردی در همان کتاب و در همان مجلد و صفحه با این که گفته: که ام المؤمنین ام سلمه رضوان الله علیها در سال 61 هجرت [ صفحه 580] وفات یافته ولی از صریح عبارتش معلوم است که وفات ام المؤمنین

بعد از واقعه ی کربلاء اتفاق افتاده است ومؤید آنست که ام المؤمنین در سال 62 از دنیا رحلت کرده باشد چنانچه قول اقوی و مورد اعتماد همین است. ابن تغری بردی [427] در حق ام سلمه گوید: و کانت من أجمل النساء و طال عمرها و عاشت تسعین سنه و اکثر، و هی آخر أمهات المومنین وفاه، و قد حزنت علی الحسین و بکت علیه کثیرا. از قضیه ی تربت که رسول الله صلی الله علیه و آله به أم المؤمنین أم سلمه داده و فرموده بود که هر وقت دیدی که آن تربت مبدل به خون شده بدان ام سلمه که فرزندم حسین علیه السلام را کشته اند و خود سیدالشهداء علیه السلام نیز به آن أم المؤمنین از تربت کربلاء مرحمت فرمود و امر کرد که آن تربت را مانند تربتی که جد بزرگوارش داده نگاه دارد و هر وقت خون شد بداند آن سید مظلومان را شهید کرده اند. معلوم می شود که قطعا ام سلمه بعد از واقعه ی جانگداز کربلاء وفات یافته است و علامه ی سیوطی در خصایص الکبری قضیه ی تربت دادن رسول الله صلی الله علیه و آله را به ام سلمه با چند طریق نقل کرده است رجوع شود به خصائص ج 2 ص 450 ط- مصر و قبه زدن وی در مسجد رسول الله (ص) در ص: 368- از کتاب گذشت. و از آنچه گفته شد روشن گردید که نسبت به ام سلمه دو فقره [ صفحه 581] تاریخ وفاتی که محب طبری متوفی به سال (694) ق در کتابش (السمط الثمین فی مناقب أمهات المؤمنین) ص 95 ط حلب سال 1346 نقل کرده از اغلاط است.

ترجمه ی ام المؤمنین ام سلمه

در اینجا خوش دارم آنچه را که شیخ

فاضل آقا شیخ بدرالدین الصائغ العاملی در جزء اول از کتاب نفیس «أنا مدینه العلم و علی بابها» در ترجمه ی أم المؤمنین أم سلمه (ض) نگارش داده بیاورم چنانچه گوید [428] : ان ام سلمه من خیار أمهات المؤمنین؛ واحدی زوجات النبی صلی الله علیه و آله و سلم الطاهرات، و هی ممن خضع لارادته صلی الله علیه و آله و سلم و لم یعص لم أمرا، بل هی سیده امهات المؤمنین و أفضلهن و أتقاهن و أبرهن بعد خدیجه الکبری سلام الله علیها؛ کانت ام سلمه تحمل عقلا وافرا، و فکره عمیقه، و بصیره نافذه، اطاعت الرسول صلی الله علیه و آله و سلم باخلاص؛ و خدمته عن صدق و صفاء و طهاره؛ و کانت لدی الحقیقه اقرب ازواجه صلی الله علیه و آله و سلم الیه، و اسماهن عنده منزله و أسرعهن تلبیه لما یرضیه، ان جمیع هذا یری من أحوالها و أوضاعها مع النبی صلی الله علیه و آله و سلم و قد اثنی علیها الرسول (ص) غیر مره و خصوصا فی حدیث الکساء، ذلک الحدیث النیر الذی اثبت طهاره أهل البیت علی و ابنائه الانجاب صلوات الله علیهم أجمعین. [ صفحه 582] و یری المطلع الخبیر أن أم سلمه من أکابر المحدثات عن الرسول صلی الله علیه وآله و سلم و من اجلاء و افاضل راویات احادیثه الزاهره و خصوصا فیما روته لنا السیده النبیله عنه (ص) فی فضل أخیه علی علیه السلام. و لهذه السیده الجلیله الید الکبری علی الدین و أهله فی مقام الدفاع عن قداسه هذا الامم المعصوم، کانت رضی الله عنها بدافع الایمان و ایثارا للحق غیر مبالیه بعذل عاذل أو لوم لائم فتقف و تعطی علیا علیه السلام حقه من المدح

و الثناء و السیاده علی سائر الصحابه. کما کانت عند حدوث أی شبهه فی علی علیه السلام أو اعتراض علیه فی عمل یبدو علی محیاها التأثر و الانفعال ولکنها أبیک لم تکن ممن یلزم ناحیه الصمت و یعجز عن رفع الشبهه و الاعتراض بل کانت رضی الله عنها تنهض منیعه بعقلها، حصینه بعلمها، نشیطه بایمانها و تبرز الحق جلیا و توقف الخصم علیه مثبته بذلک تبریر أعمال علی علیه السلام و أفعاله بما لا یبقی عند ذلک مقال لقائل. ان أم سلمه ذات علم و فضل و رویه، ذات ورع و احتیاط ؛ انها من المحافظات علی نقل الحدیث النبوی بلفظه، و اللواتی لم تؤثر علیهن حمیه الجاهلیه و لا عصبیه الاهل و القومیه و العشیره، و لم تکتم حدیثا نبویا فی مقام اظهار الحقیقه، کما لم تکن لتخفی شیئا من أحادیث صاحب الرساله فی مقام ابراز الفضیله و رفع الجهاله خصوصا عند ما تقوم هذه السیده للتنویه باسم علی علیه السلام و نثر ما تلقته فیه من الرسول صلی الله علیه و آله و سلم من سر و حدیث یشعان عن سمو علی الکوکب الدری ألمتلالی ء. [ صفحه 583] و کم لهذه السیده الفاضله من موقف باهر أدلت عنده بالحجه و البرهان علی أن علیا علیه السلام کان معتمد الرسول صلی الله علیه و آله و سلم، و خلیفته من بعده، و صاحب سره و نجواه، و وزیره المطلق فی جمیع الامور، و نائبه الخاص فی سائر الاحوال. ان أم سلمه من أفاضل النساء المؤمنات اللاتی عرفن فضل علی علیه السلام علی جمیع الصحابه و قد سنه و احترمن شخصیته، و جعلن ذکر فضائله علیه السلام عباده، و تلاوتها عباده، و استماعها عباده، والنظر

فیها عباده. أجل لقد رأت أم سلمه أن فی کتمان أی فضیله من فضائل علی علیه السلام غمطا للحقیقه؛ و ظلما للفضیله، و عصیانا للرسول صلی الله علیه و آله و سلم، بل علمت من وراء ذلک الکتمان عذاب الله تعالی و سخطه الدائم. فأم سلمه امرأه علمت، و ما اکثر العالمین و العالمات، ولکنها عملت، و ما اقل العاملین و العاملات، و بعملها و زیاده عرفانها و اجلالها لعلی علیه السلام کان لها الفوز علی زوجات النبی (ص) بمزید قربها منه و اعزازه عنده باستثناء خدیجه سلام الله علیها. ام سلمه (ض) اسمش «هند» است و از مهاجران به حبشه بوده و به مدینه مراجعت نموده و او را ابوبکر خواستگاری کرده قبول ننموده و رد کرد و رسول الله (ص) او را در سال دوم از هجرت تزویج فرمود و بعضی گفته: در سال چهارم قضیه ی تزویج واقع شد، و اخلاص و محبت وی به امیرالمؤمنین و صدیقه ی طاهره و حسنین علیهم السلام مشهورتر از آنست که ذکر شود و مشاجره و مباحثه او با عائشه در مکه وقتی که عائشه [ صفحه 584] می خواست به جنگ امیرالمؤمنین (ع) به بصره رود کشف از معرفت و کمال آن أم المؤمنین نموده و از مطاعن عائشه بشمار است. رسول الله (ص) کتابی که در آن اسماء اهل جنت و اسماء اهل آتش بود نزد ام سلمه (ض) به ودیعت گذاشته بود، و همچنین امیرالمؤمنین (ع) موقع تشریف بردن به عراق کتبی نزد وی گذاشته که بعدا به امام حسن (ع) داد و آن حضرت نیز به امام حسین (ع) داده است. و نیز امام حسین (ع) وقتی که به عراق تشریف می برد کتب علم امیرالمؤمنین

(ع) و ذخائر نبوت و خصائص امامت را نزد آن بانوی معظمه امانت گذاشت و پس از مراجعت امام زین العابدین (ع) به مدینه آنها را به آن حضرت تقدیم کرد. تمامی اینها دلالت بر عظمت و جلال آن أم المؤمنین دارد رضوان الله تعالی علیها. [ صفحه 585]

تحقیق عمیق در تاریخ ام کلثوم