تحقیق درباره ی اول اربعین حضرت سیدالشهداء(ع) صفحه 136

بنات سید الشهداء

اما فاطمه (ع) تزویج به جناب حسن مثنی رضوان الله علیه شده بود که از بزرگان علماء مانند شیخ مفید (ره) و از علمای اهل سنت نقل کرده اند که سید الشهداء (ع) حسن مثنی (ره) را مختار کرد که یکی از دخترهایش از فاطمه و سکینه هر کدام را بخواهد به او تزویج کند در اینجا نقلها مختلف است که حسن مثنی خودش فاطمه را اختیار کرد یا او خجالت کشید و سخنی نگفت امام (ع) فرمود که فاطمه را به تو تزویج می کنم زیرا او به مادرم فاطمه ی زهراء سلام الله علیها شباهت دارد و حسن مثنی با عیالش فاطمه (ع) در کربلاء بود و امام حسین (ع) بعضی از ودایع امامت را به

فاطمه (ع) روز عاشوراء سپرد که بعدا به برادرش حضرت سجاد سلام الله علیه بدهد و آن بانوی عصمت جده ی سادات حسنی و طباطبائیین است و آنها به واسطه ی او حسینی اند. و اما سکینه شوهرش عبارت از پسر عمویش عبدالله بن امام حسن بن امیرالمؤمنین (ع) است که قبل از وقعه ی کربلاء تزویج آنها واقع شده [ صفحه 685] بود و عبدالله در کربلاء شهید شد و شیخ طبرسی (ره) در اعلام الوری گوید: و کان عبدالله بن الحسن (ع) قد زوجه الحسین ابنته سکینه فقتل قبل ان یبنی بها [485] . و ابوالفرج اصفهانی نیز در أغانی به این موضوع تصریح کرده است ج 14 ص 163. چنانچه ابوالحسن عمری در کتاب المجدی نیز نقل کرده است و آن کتاب از کتب معتبره در انساب است. و اما زینب از اولاد سیدالشهداء (ع) چون ذکری از او در کتب معتبره بغیر از ذکر نامش نیست معلوم می شود در حال صغر از دنیا رفته است و بعید نیست که او به نام (رقیه) معروف شده باشد که در دمشق مدفون است و شاید جهت معروف شدن وی به نام (رقیه) چون در مدفن او در دمشق به نام (رقیه) بنت امام امیرالمؤمنین (ع) نوشته اند علتش آن باشد ولی او دختر سیدالشهداء (ع) است و علامه ی سماوی (ره) در رساله ی موالید الائمه (ع) یکی از دختران سیدالشهداء (ع) به نام (رقیه) شمرده است. و اما دختر چهارمی که در مطالب السئول به وی اشاره شده و نامش را ذکر نکرده در تواریخ معتبره شرح حالی از وی در دست نیست و اگر صحت داشته باشد شاید اوست که

به نام فاطمه است و در مدینه مانده باشد والله العالم. [ صفحه 686] پس موضوع قصه ی عروسی قاسم (ع) صحت ندارد و لذا علامه ی مامقانی (ره) در تنقیح المقال فرموده: آنچه در منتخب از قصه ی تزویج قاسم (ع) مرسلا نقل شده من و سائر اهل تتبع در کتابهای سیر و تواریخ و مقاتل معتبره بر آن اطلاع نیافتیم رجوع شود در تنقیح به ترجمه ی حضرت قاسم (ع). ثانیا: بسیار دور از اعتبار است که همچو قضیه ای روز عاشوراء با آن اوضاع و احوال و شدت بلایاء و مصائب اتفاق افتد گرچه بعضیها بعض تقریبات ذکر کرده اند ولی هیچ کدام باور کردنی نیست و باید از آنچه در خصوص این قضیه علامه ی فقیه عالم ربانی حاج شیخ جعفر شوشتری رحمه الله فرموده و در (فوائد المشاهد) ثبت است غفلت ننموده و به کلمات آن بزرگوار مراجعه کرد.

نسبت قصه ی عروسی به قاسم مشتبه شده

و به نظرم می رسد که قصه ی عروسی قاسم (ع) که هنوز به حد بلوغ نرسیده بوده اشتباه شده و قصه ی عروسی حسن مثنی به صورت عروسی به نام قاسم (ع) در افواه شهرت یافته چون فاطمه (ع) را حضرت سیدالشهداء (ع) به حسن مثنی (رض) تازه تزویج کرده و عروسی فرموده بوده که در حضور عمویش سیدالشهداء (ع) از مکه حرکت کرده و به کربلاء آمده اند و ظاهر آنست که تزویج آنها در آن موقع که در مکه بودند اتفاق افتاد است. [ صفحه 687] ابن فندق بیهقی رحمه الله در لباب الانساب- مخطوط- گوید: و کان الحسن بن الحسن خطب الی عمه الحسین بن علی (ع) احدی ابنتیه فقال له الحسین (ع) یابن اخی قد انتظرت

هذا منک انطلق معی فجاء به حتی أدخله منزله فخیره بین فاطمه و سکینه فاختار فاطمه فزوجها ایاه فقال الحسین (ع) فاطمه بنیت اکثر الناس شبها بامی فاطمه بنت رسول الله صلی الله علیه و آله «و کان هذا التزویج فی السنه التی قتل فیه الحسین (ع)».

تزویج فاطمه به حسن مثنی نزدیک به محرم (شصت و یکم) شده

تصریح بیهقی (ره) که این قضیه ی تزویج حسن مثنی و فاطمه علیهاالسلام در سالی اتفاق افتاده که امام حسین (ع) آن سال به شهادت رسیده و البته این واقعه در عرض راه از مکه به کربلاء یا بعد از ورود به کربلاء بعید است که واقع شده باشد و لابد مرادش سالی است که قبل از سال شهادت است و وقعه ی عاشوراء در محرم سال (61) هجرت واقع شده پس قضیه ی تزویج قبل از ماه محرم (61) در سال (60) اتفاق افتاده است و بعید نیست که قبل از عاشوراء به مدت کوتاهی در مکه واقع شده باشد و منظور ابن فندق (ره) نزدیک بودن وقوع آن قضیه به فاجعه ی عاشوراء است پس به بانوی عصمت فاطمه بنت الحسین علیه السلام «تازه عروس» گفتن صحیح است ولی صحت آن نسبت به تزویج او به حسن مثنی رضوان الله علیه است که تازه عروسی شان واقع شده بوده که با هم به کربلاء آمده اند [ صفحه 688] و حسن مثنی فرزند بزرگ امام حسن (ع) است و لذا قصه در حق قاسم (ع) شهرت یافته و قضیه ی دو برادر به هم خلط و مشتبه شده است و در حق حسن مثنی است که جدش امیرالمؤمنین (ع) فرموده: بقیه السیف از اولاد من از جهت عدد نمو خواهد کرد. و لذا اولاد امیرالمؤمنین (ع) از

او زیاد انتشار یافته است و آن فرمایش امیرالمؤمنین (ع) در حق حسن مثنی بهتر از امام سجاد (ع) تناسب دارد چون حسن مثنی روز عاشوراء در جنگ زخم برداشته و دست مبارکش از بدن جدا شده و در میان جنازه های شهداء افتاده است چنانچه تفصیلش در کتب مقاتل معتبره نقل شده پس او بقیهالسیف است. ولی امام سجاد (ع) وارد جنگ نشده است صلوات الله و سلامه علیه و آله و علی آبائه و اولاده الطاهرین. سید جلیل آقا سید عبدالمجید حائری (ره) در ذخیره الدارین گوید: أقول: انه نقل فی الکتب المعتبره مبارزه القاسم یوم الطف کما ذکرنا آنفا تفصیله من طریق المخالف و المؤالف و لم یذکر فی تلک الکتب تزویجه (ع) فی وقعه الطف الا فی المنتخب فانه ذکر قصه تزویجه (ع) نقلا عن الغیر فقال ان هذه القضیه لم نظفر بها فی الکتب المعتبره و الروایات المعتمده. فکأنه رحمه الله لم یعتمد علی ذلک النقل و نحن ایضا قد تصفحنا بمقدار وسعنا عن ما نقل و لم نجد فیه ما یعتمد علیه من [ صفحه 689] الاثار المثبته لتلک القضیه و ذلک الفاضل ایضا لم ینسبه الی أحد بل نسبه الی قیل و لا یثبت به شئی. ج 1 ص 154 ط نجف. چنانچه نگارش یافت به نظر می رسد که قضیه اشتباه شده جریان تزویج فاطمه علیهاالسلام به حسن مثنی (رض) که نزدیک به محرم سال 61 واقع شده درباره ی برادرش قاسم (ع) در أفواه شهرت یافته و از روی مسامحه و اعتماد به شهرت در ألسنه به کتابی وارد گشته چنانچه نظیر آن را در عصر حاضر نسبت به