تحقیق درباره ی اول اربعین حضرت سیدالشهداء(ع) صفحه 142

اشاره

از مطالبی که تذکر آن را در اینجا لازم می دانم آنست که به ذهن بعض اشخاص چنین می رسد که بیان کردن در منابر و مجالس دینی و سوگواری حضرت سیدالشهداء علیه آلاف التحیه و الثناء أجر و ثواب گریه بر آن حضرت و زیارت قبر مطهر آن سید مظلومان سلام الله علیه در حق مردم اغراء آنها به معصیت شده و مردم را باعث جری کردن به گناهان و نافرمانیها می شود که مغرور شده به هر گناهی اقدام و هر معصیتی را مرتکب شوند. به تصور این که عزاءداری به سیدالشهداء (ع) و گریه و زاری و نوحه و ندبه و سینه زنی بر آن حضرت و زیارتش موجب آمرزش گناهان شده و باعث غفران تمامی معاصی می شود و این نیست جز این که اغراء کردن مردم به معصیت و سبب جرأت و جسارت آنها به نافرمانی و ارتکاب معاصی است که به هر گناه کبیره ی مرتکب شوند به خیال این که گریه بر آن حضرت تمامی آنها را جبران می کند و موجب آمرزش می گردد. این اشکال و شبهه ایست که به ذهن اشخاص ساده و سطحی می آید و یا از روی غرض و معاندت با دستگاه عزاءداری سیدالشهداء (ع) [ صفحه 715] به زبان دشمنان جاری می گردد و اشخاص غرض ران بخورد ساده لوحان می دهند و بعضیها در مقام بیان این اشکال استشهاد به سئوال و جوابی می نمایند که از شیخ أعظم استاد ما مجتهد اکبر کاشف الغطاء (قدس سره) صادر شده و آن را در تألیف و ترتیب کتاب «جنه المأوی» نقل کرده ام و لذا در اینجا اجمالا

به جواب اشکال مذکور مبادرت نموده و سپس سئوال و جواب شیخ استاد اعظم (ره) را نقل کرده و آنچه در تعلیقات بر «جنه المأوی» بر آن سئوال و جواب نگارش داده ام از تعالیقی که هنوز به چاپ نرسیده و در نظر است ان شاءالله تعالی در طبع دوم آن کتاب نفیس به طبع برسد [493] تماما نقل و اشکال مذکور را که در آن تعلیق خود به فراخور حال حل نموده ام پرداخته شود بعونه تعالی.

آیا در نقل ثواب گریه و زیارت اغراء بر معصیت است

نظر اشکال کننده بر آنست: که نقل أجر و ثواب گریه بر سیدالشهداء (ع) و زیارت قبر أطهر آن حضرت موجب اغراء مکلف بر معصیت و باعث مغرور شدن آنها که بر گناهان و فسق و فجور مرتکب شوند به اعتقاد این که گریه و زیارت، تمامی اعمال زشت و حرام را از بین برده و خداوند عفو فرموده و می آمرزد.

مورد عفو قرار گرفتن معلق و عقاب بر معصیت محقق است

اشکال کننده متوجه این مطلب نشده که گریه بر مصائب سیدالشهداء (ع) و عزاداری بر آن حضرت و زیارت قبر مبارک آن امام مظلوم (ع) از جمله ی مصادیق اسباب عفو الهی است که عموم امامیه (رض) قائل به آن بوده و خداوند اشخاصی را که مرتکب گناهان کبیره شده و بدون توبه از دنیا رفته اند از باب تفضل اگر بخواهد آنها را آمرزیده و می بخشد [ صفحه 716] و مورد عفو خود قرار می دهد و این کار را از باب رحمت و تفضل خود به عمل می آورد چنانچه می فرماید: ان الله لا یغفران یشرک به و یغفر مادون ذلک لمن یشاء [494] . ولی به این نکته باید کاملا توجه کرد: از این عفو و غفران اغراء به معصیت لازم نمی آید زیرا مورد عفو قرار گرفتن بسته به خواست خداوندیست و معلق به مشیت الهی بوده و مشروط به امریست که حاصل شدن آن معلوم نیست. از کجا مکلف قطع دارد که اگر به سیدالشهداء علیه السلام گریه کردم و قبر مبارکش را زیارت نمودم قطعا مورد عفو الهی قرار خواهم گرفت؟ چون عفو کردن خدا معلق و بسته به خواست خداست و ممکن است مشیت الهی قرار نگیرد و خداوند نخواهد و نیامرزد و مورد

بخشش خود قرار ندهد. ولی در ارتکاب معصیت استحقاق عقاب بر آن قطعی است و معلق و مشروط به امر غیرمعلوم الحصول نیست بلکه محقق بوده و حصول استحقاق عقاب بر معصیت قطعی است و مکلف با ارتکاب به معصیت به عقاب یقین دارد چطور می تواند بر امر محقق قطعی اقدام کند به امید حصول امر معلق مشروط غیرمعلوم الحصول که شاید به آن امر مشروط [ صفحه 717] به مشیت الهی نائل شود. پس بر اشخاصی که ثواب گریه و زیارت سیدالشهداء علیه السلام را بر مردم بیان می کنند لازم است اولا خودشان این مطلب را که در دفع اشکال مذکور بیان شد بفهمند و ثانیا به مردم نیز آن را بفهمانند و آنها را حالی کنند: در معصیت عقاب قطعی و محقق است و در گریه و زیارت حصول ثواب معلق و مشروط به مشیت خداوندی و قبول بوده و بسته به خواست خداست و هیچ وقت عاقل نمی تواند یک امر قطعی را به عمل بیاورد به امید حصول یک امری که قطعی نبوده و بسته به خواست خداوندی و قبول اوست و امید هست که خداوند از روی تفضل و رحمت واسعه ی خود قبول فرموده و عفو فرماید ولی مکلف هرگز به حاصل شدن آن قطع ندارد. و لذا شیخ استاد کاشف الغطاء (قدس سره) چنانچه نقل خواهد شد در جواب سئوال کننده فرموده: اگر ذکر اخبار ثواب فقط باشد در آن بزرگترین اغراء است. یعنی ناقل فقط نقل ثواب که در اخبار وارد شده آنها را بیان کند و به مردم عامی نفهماند که حصول آن ثوابها و آمرزش گناهان مشروط به مشیت الهی

و قبول آن اعمال در درگاه خداوندیست و کسی قطع به آن نمی تواند پیدا بکند که در حق او حاصل خواهد شد و اما اگر به معصیتی مرتکب بشود به مجرد ارتکاب مستحق عقاب بوده و عقابش قطعی است و هرگز مشروط به چیزی نیست و چطور عاقل بر امر محقق قطعی اقدام می کند به جهت امید حصول یک امری که بسته به خواست خداست و غیر معلوم الحصول است. [ صفحه 718]

جواب دیگر