تحقیق درباره ی اول اربعین حضرت سیدالشهداء(ع) صفحه 2

قریب چهار سال قبل سئوالی از این جانب درباره ی اربعین حضرت سیدالشهداء سلام الله علیه شده بود: که آیا اسراء خاندان رسالت در اربعین اول بیستم ماه صفر سال (61) هجرت از شام برگشته و وارد کربلاء شده اند چنانچه مشهور میان شیعه و معروف در بین تابعین اهل بیت أطهار سلام الله علیهم است؟ و روز اربعین را روز ملحق کردن رأس أطهر و أنور آن حضرت به جسد اطیب در کربلاء می دانند یا در غیر آن روز ورود اسراء به کربلاء اتفاق افتاده است؟ در پاسخ این سؤال جوابی نگارش یافت و قدری در اطراف این موضوع به تتبع و تحقیق پرداخته شد و تألیفی گردآورده و طبع و نشر گشت و کاملا برای این جانب روشن شد که آنچه مشهور در میان شیعه است بسیار مورد اعتماد و اعتبار است و سرعت سیر در آن زمانها کار عادی بوده و انحصار به رفتن اسراء خاندان رسالت به شام و برگشتن آنها ازشام و ورود به کربلاء و مدینه ندارد بلکه نظائر زیادی از سرعت آمد ورفت در آن دوران در تاریخ وجود دارد مانند آمد و رفت حجاج با سائق الحاجها از عراق به مکه ی معظمه با این که راه میان عراق و حجاز [ صفحه 11] بیشتر از بین عراق

و شام است یا آمد و رفتهائی که میان شام و عراق در اندک مدت انجام می یافته چنانچه در کتاب شرح داده شده است. ولی از آنجا که شبهات صادره از قلم علامه ی محدث نوری(ره)و شاگردانش درباره ی ورود اسراء اهل بیت(ع)به کربلاء در بیستم صفر سال (61) هجری اذهان را فراگرفته و تقویت کامل یافته بود و رفع آن شبهات از اذهان کار آسانی نبود و از طرف دیگر رشک حاسدین و قیام طرفداران محدث نوری(ره)و مقاومت با آنان و رد شبهات پوچ و واهی آنها دشوار می نمود و تعجب آور آنست که طرف داری از قرآن کریم را گذاشته در طرف داری از محدث نوری(ره)کوشیده و در تلاش بودند. و لذا نظر به جهاتی که نگارش یافت بعض از صداهای اعتراض مانند که از آثار نظرهای ساده و سطحی و بدون تأمل و تحقیق و دقت نظر بود بلند شد به بعضی از آنها پاسخهای کتبی به طور تفصیل داده شد و به بعضی از آنها چون وارد کتابی کرده بودند و لذا در خود کتاب«تحقیق»در این طبع دوم آن از روی دقت و بررسی پاسخ نگارش یافت که از نظر خوانندگان گرامی می گذرد و قضاوت را به وجدان پاک آنها واگذار می نمایم. و لازم می دانم در این پیش گفتار طبع دوم کتاب به عموم ارباب دانش و اصحاب بینش اعلام و اعلان نمایم که بنای نگارنده در این کتاب به نقل از کتب معتبره ی شیعه و سنی بوده و تحقیق در نوشته های تاریخی آنان است و بیشتر تلاش گشته که نقل از کتب ضعیفه خودداری شود. [ صفحه 12] چنانچه در خود کتاب شرح داده شده است

ص: 59 -58 از امثال کتاب بحرالمصائبها و مزامیرالاولیاها و مرقاهالایقانها و تحفه ی تازه ها و جنات الخلودها و مقتل ابومخنف ها و تحفهالمجالسها و مخزن البکاها و مصائب المعصومین ها و ریاض القدسها و کتب مرحوم حاج ملا اسماعیل سبزواری واعظ(ره)که پر از مطالب بی مدرک و مصدر و تواریخ ضعیفه است حتی در تواریخ مشهوره مطالب خلاف مشهور رابه قلم آورده و حرفهائی نگارش داده که بدون شک صحت ندارد و نظائر آن کتابها که زیاد است از نقل کردن مطلبی خودداری شده است مگر از باب تأیید و توافق با آنچه در کتب معتبره است حتی نقل کردن از ناسخ التواریخ که تاریخ رسمی دولتی است حتی الامکان خودداری گردیده چون بسیاری از قضایا را بدون تحقیق به قلم آورده و اشتباهات زیاد دارد که باید دراین باره کتاب مستقلی مشتمل بر مجلداتی تألیف گردد تا آن کتاب تهذیب و تنقیح شود و مطالب و تواریخ صحیحه ی آن ثبت گشته و زوائد و مطالب وارونه شده ی آن حذف گردد. و از کتبی که در طبع اول به آن اعتناء نکرده بودم یکی هم کتابی به نام« مقتل اسفرائنی»است و پر از جعلیات و قصه های قصه خوانان و داستانهای بی اصل فراوان دارد. از باب نمونه جملات زیر نگارش می یابد: بنا به تواریخ معتبره لشکر عمرسعد در کربلاء سی هزار نفر بوده و روایت وارده از اهل بیت(ع)هم آن را تصدیق کرده ولی در مقتل اسفرائنی گفته: عمرسعد امر کرد به شمردن اشخاصی که از سربازان آنها در میدان جنگ کشته شده بودند [ صفحه 13] و عدد آنها به سی هزار نفر از سواره و پیاده بالغ شد و این عین عبارت عربی اوست: «أمر عمر

بن سعد به حصر من قتل منهم فی تلک المعرکه فبلغوا ثلاثین ألف فارس و راجل»ص 40 ط مصر قدیم پس بنا به نقل صاحب مقتل اسفرائنی تمامی سی هزار نفر لشکر ابن سعد در کربلاء به دست حضرت سیدالشهداء(ع)و یاران باوفایش از دم شمشیر آنها گذشته و کشته شده اند- و بی حقیقتی این مطلب بر همه روشن است. و در جائی گوید: امام(ع)بسر بالین یکی از شهداء می آمد چهارصد نفر را کشت ص 33. و گوید: وقتی که امام(ع)به بالین برادرش قمر بنی هاشم(ع)می آمد هشتصد نفر را کشت و او را حمل نموده میان قتلی گذاشت ص 32 در صورتی که در ص 34 گفته: که بنی هاشم در پائین پای امام(ع)مدفونند مگر عباس علیه السلام که آن حضرت دفن شده در وضع مقتل خودش در طریق غاذریه و قبرش ظاهر است. اینگونه مطالب ضد و نقیض و دور از عقل و عادت و اعتبار در آن کتاب زیاد است که اگر به شمار آید به درازا می کشد. و از صریح کلماتش روشن است که جنگ در کربلاء چند روز طول کشیده روز جنگ کرده و شب شده و شب را سحر کرده باز جنگ کرده اند. و این مطلب از چیزهای تعجب آور است و سلب اعتماد از [ صفحه 14] نقلیات آن کتاب می کند. و نیز از کلمات تعجب آورش این است که گفته ص 42 -41. و ترکوا القتلی مطروحین بأرض کربلاء فتولی دفنهم قوم من الجن فصلوا علی تلک الجثث الطاهره المزمله بالدماء و دفنوهم علی ما هم علیه. یعنی أبدان شهداء را در زمین کربلاء گذاشتند و قومی از جن به دفن آنها مباشرت

کردند و بر آن جثه های طاهره ی آلوده به خون نماز گذاردند و آنها را همان طور که هستند دفن شان کردند. بدون شک این ادعا از قصه های قصاصین و از دروغهای آنهاست زیار ابدان طاهره را در کربلاء قومی از بنی اسد دفن کرده اند و امام سجاد(ع)به طریق اعجاز آمده و جسد اطیب امام(ع)را دفن کرده است و در میان شیعه این یک موضوعی مسلم و قابل تردید نیست. غرض از محتویات کتاب نامبرده کاملا واضح است که ابدا مندرجاتش قابل اعتماد نیست و لذا از آن کتاب در طبع اول چنانچه اشاره شد مطلبی نقل نشده ولی بعضی از اشخاص که کتاب معتبر را از غیر معتبر تشخیص و تمیز نمی دهد همچو کتابی را مصدر نقلیات خویشتن قرار داده و راجع به داستانهای طول و دراز منازل واقعه در عرض و مسیر راه اسراء خاندان راسالت از کوفه تا به شام به آن تمسک نموده و به نقلیات آن چنگ زده است و آن کتاب ضعیف را که قابل اعتماد نیست به کتاب مجعول دیگر ضم کرده و از اکاذیب آنها به هم خلط کرده و از مقتل مجعول ابی مخنف و مقتل اسفرائنی کذائی که مقداری از اوصافش به خواننده گرامی [ صفحه 15] نقل گشت معجون ساخته و به داستانهای بی ارزش آنها نسبت به مسیر اسراء از کوفه تا شام اعتماد نموده و بخورد اشخاص عوام و بی اطلاع داده است. اینگونه اشخاص بدانند که این جانب به آن کتابها و امثال آنها که در زمانهای سابق تألیف شده یا نظائر آنها که در عصر حاضر گردآورده می شود أبدا ارزش قائل نبوده و آنها را از مصادر

قرار نداده و هرگز اعتماد و اطمینان به آنها نکرده و از مدارک نمی شمارم. از اینگونه اشخاص انسان چه توقع داشته باشد که کتابی را مانند مصائب المعصومین یک نفر مرد متهم مصدر نقلیات خویشتن قرار بدهد و به آنها اعتماد نماید. قاضی طباطبائی [ صفحه 16]

دو بیت از آقای انصاری

کلک مشکین تو هر دم که ز ما یاد کند ببرد أجر دو صد بنده که آزاد کندأربعینی که نوشتی تو ز روی تحقیق به حقیقت دل خواننده ی خود شاد کند قم: حاج محمدعلی انصاری صاحب تألیفات [ صفحه 1]

مقدمه ی کتاب

بسم الله الرحمن الرحیم پس از حمد و ستایش خداوندی صلوات و سلام و تحیات بی پایان بر خاتم پیامبران و آخر رسل و فرستادگان خدا و أشرف سفیران الهی و بر أوصیاء معصومین پاک و خلفای بی آک او باد. و درود فراوان بر شهداء راه حق و بر جانبازان در راه دین و از جان گذشتگان و سربازان و جان نثاران اسلام خصوصا بر رهبر حقیقی آنان سرور شهیدان سید مظلومان امام انس و جان حسین بن علی علیهماالسلام باد که با خون اطهر خود درخت دین اسلام را سیراب و زنده فرمود و شجره ی توحید را که در أثر دسائس و پلیدیهای بنی أمیه«دشمنان سرسخت اسلام»نزدیک بود از اساس خشک شود نجات داد و لذا شیعیان اهل بیت اطهار علیهم السلام بر خود لازم و واجب می دانند که به هر قیمت تمام بشود در زنده نگاه داشتن داستان پرشور و تاریخی جانگذاز کربلاء بکوشند و نگذارند آن واقعه ی دلسوز و دلخراشی که از جنایات دولت ملوک بنی امیه به وجود آمد کهنه شود و از یادها فراموش گردد و به این مناسبت در ایام عاشوراء و روز شهادت سیدالشهداء علیه السلام در اقامه ی عزا و مجالس سوگواری فروگذاری نمی کنند و در [ صفحه 2] ایام زیارتی آن حضرت به دستور ائمه ی اطهار سلام الله علیهم به دور قبر مبارک آن بزرگوار جمع شده و شعائر دینی را برپا می