تحقیق درباره ی اول اربعین حضرت سیدالشهداء(ع) صفحه 27

و سید امام امین عاملی قدس سره موضوع ادعاء مجاعه را در حجاز و بودن عبدالله جعفر(ض)صاحب قراء و املاک در شام خوب تحقیق کرده [ صفحه 114] و آن را از حدس و تخمین و استنباط شمرده و ابدا مدرک و مستندی بر آن نیافته است رجوع شود به مجلد (33) اعیان الشیعه ص 209 -208 ط بیروت. پس آنچه(لجنه ی ثقافه)رأی داده اگر صحیح باشد و همچنین آنچه عبیدلی نقل کرده اگر دو نفر از بانوان عصمت به نام زینب و هر دو در کربلاء و شام بوده و مراجعت به مدینه کرده اند یکی در سال (61) و دیگری در سال (62) وفات یافته اند پس لابد باید در شام توقف زیاد نکرده باشند. ولی درباره ی مدفن زینب کبری علیهاالسلام آنچه عبیدلی نسابه(ره)نگارش داده در میان سائر اقوال و آراء تقریبا مورد اعتماد می تواند باشد و برای سائر اقوال مدرک و مستند قابل اعتماد نیست. و سید الاعیان امام امین عاملی(ره)بر کلمات عبیدلی اطلاع نیافته است و الا مورد بحث و تحقیق قرار می داد و اظهارنظر می فرمود رحمهالله علیه.

روایت عبیدلی و دفع اشکال از آن

و آنچه تذکرش لازم است آنست: که عبیدلی در اخبار زینبات روایتی از عبدالله بن عبدالرحمن انصاری راجع به موقع ورود حضرت زینب کبری سلام الله علیها به مصر نقل کرده و گوید: بانوی عصمت را بعد از چند روز از ورودش به مصر دیدم و بعد عباراتی نقل کرده که بسیار بعید به نظر می رسد و شاید بعض اشخاص وجود همچو روایتی را در آن کتاب از جمله معایب و موجبات طعن بر آن کتاب تصور نماید و لذا [ صفحه 115] خواستم در اینجا به این نکته

اشاره شود. اولا: راوی آن خبر عبدالله بن عبدالرحمن انصاری بر حسب ظاهر عبارت از( ابوطواله)که قاضی مدینه در زمان عمر بن عبدالعزیز بود و در سال (134) هجرت وفات یافته چنانچه ابن حجر عسقلانی در تهذیب التهذیب از کتاب(انساب الخزرج) دمیاطی نقل کرده است [85] . و اگر عبدالله نامبرده در سال (62) هجرت در مصر در موقع ورود بانوی عصمت به آن سامان در آن دیار بوده باشد و سن وی دراندازه ی بوده که ورود بانوی عصمت را دیده باشد در حین وفاتش در سال (134) بیشتر از هفتاد سال باید داشته باشد و شاید در آن زمان هنوز به حد بلوغ نرسیده بوده و بانوی عصمت را دیده ولی باز نقل وی آن مطلب را بعدا براویان اخبار غلط بوده و زهی فضولی است و ناشی از بی تقوائی آن قاضی جورا ست. و اگر مراد از عبدالله بن عبدالرحمن انصاری غیر از(ابوطواله)است پس به نقل شخص مجهول الحالی ترتیب اثر نتوان داد. و ثانیا: عین همان عبارات که عبدالله انصاری نقل کرده در بعض کتب مقاتل که مورد اعتماد است موجود است روز عاشوراء در آن موقع که خبر شهادت حضرت علی اکبر علیه السلام بخیمه ها رسید و حضرت سیدالشهداء علیه السلام با سرعت هر چه تمامتر به سر بالین فرزند عزیزش [ صفحه 116] سراسیمه روان شده و حاضر گشت و زینب کبری علیهاالسلام از خیام طاهرات خارج شد و یک سره رو به میدان آورده و خود را به نعش علی اکبر علیه السلام انداخت و شاید این رویه ی آن بانوی عصمت برای این بوده که برادرش امام علیه السلام را به خود مشغول کند و

امام علیه السلام نعش فرزند را ترک کرده و به بازگردانیدن خواهر به خیام متوجه شود و از حزن و غم فرزند منصرف و کاسته گردد و لذا امام علیه السلام رو به جوانان کرده و فرمود: علی را به فسطاط حمل نمائید و خود مشغول برگردانیدن خواهر شد. و عین عباراتی که در روایت عبدالله انصاری در اخبار زینبات است در همان موقع خروج زینب کبری علیهاالسلام از خیمه ها نیز موجود است و هر توجیهی را که بتوانیم درعبارات بعضی از مقاتل بنمائیم همان توجیه را در عبارات کتاب اخبار زینبات نیز می آوریم. و ثالثا: از کجا برای ما معلوم شد که آن عبارات خواه در بعضی از مقاتل یا در عبارت خبری که در اخبار زینبات است بعدا به نسخه های کتاب دس و اضافه و جعل نشده است خصوصا نشخ کتب قدیمه که در سابق زمانها طبع وجود نداشت و ناسخین دخل و تصرف در کتب می کردند و اهل غرض از دساسین و وضاعین به نسخه های کتابها دخالت کرده و بعض مطالب دس می کرده اند خصوصا کتابهائی که آنها را علماء و فقهاء و محدثین دائما قرائت نکرده و تمامی محتویات آنها را از اخبار و احادیث به یکدیگر به طرز حدیث و روایت و قرائت و سماع تحویل [ صفحه 117] نداده اند مانند کتب اربعه که متواترا از مؤلفین آنها به ما رسیده و علماء به تمامی محتویات آنها مواظبت داشته اند با این همه در آنها هم گاهی دس و وضع در نسخه ها پیدا می شود چنانچه در عصر حاضر دیده می شود که دس می نمایند با وجود صنعت شریف چاپ که باعث حفظ احادیث و

اخبار شده است، اما کتبی که به مثابه ی کتب اربعه نیست باید به نسخ صحیحه مراجعه شود و خیلی دقت شود که از وضع و دس دشمنان دین مصون بوده باشد. پس ممکن است آن عبارات را در اخبار زینبات یا در بعضی از کتب مقاتل دس کرده باشند والله العالم.

ابن حزم اندلسی ظاهری و اکاذیب او

و نکته ی نیز در اینجا تذکر داده می شود: ابن حزم اندلسی ظاهری که مسلک ظاهریین را در میان عامه به وجود آورده و در سال (456) ه. ق وفات کرده و علمای اعلام اهل سنت در حال حیات وی بر ضلالت و گمراهی او اجماع کردند [86] در کتابش: جمهره انساب العرب گفته: که ام کلثوم بنت امیرالمؤمنین علیه السلام که از صدیقه ی طاهره سلام الله علیها متولد شده او را عمر تزویج کرد که از وی زید و رقیه متولد شدند بعد از عمر او را عون بن جعفر بن ابیطالب تزویج کرد و بعد از وی به حباله ی نکاح محمد بن جعفر بن ابیطالب درآمد و بعد از او ام کلثوم را عبدالله [ صفحه 118] بن جعفر ابن ابیطالب تزویج نمود بعد از آن که عبدالله خواهرش زینب را طلاق داد ص 38 از کتاب جمهره انساب العرب طبع دارالمعارف مصر. و عین عبارت اخیرش این است: ثم خلف علیها بعده عبدالله بن جعفر ابن ابیطالب، بعد طلاقه لاختها زینب ص 38. عبدالله جعفر(رض)زینب کبری علیهاالسلام را طلاق بدهد و خواهرش ام کلثوم را تزویج کند همچو قضیه ی تاریخ نشان نداده و ضرورت بر بطلان آن حاکم و این مطلب از اعاجیب اکاذیب ابن حزم محسوب است و از دروغهای شاخدار و شاهکاریست که ابن حزم در

کتابش ثبت کرده است. اولا: تزویج عمر ام کلثوم را مورد اختلاف است و محقق و ثابت نیست چنانچه شیخ مفید قدس سره مشروحا بیان فرموده است و جزم کردن بعضی از معاصرین به وقوع تزویج جای بسی شگفت است و بر فرض صحت موضوع ام کلثوم در حال حیات خلیفه ی ثانی وفات یافته است. و ثانیا: اگر همچو قضیه اتفاق افتاده باشد ام کلثوم و زید با سقوط سقف از دنیا رفته اند و جنازه ی هر دو را با هم آورده و بر هر دو با هم نماز خوانده اند. علامه ی محدث متبحر شیخ حر عاملی قدس سره در وسائل الشیعه از شیخ طوسی قدس سره در کتاب خلاف از عمار یاسر رضوان الله علیه نقل کرده: ام کلثوم که از حضرت زهراء بتول علیهاالسلام متولد شده در زمان امام حسن علیه السلام از دنیا رفته چنانچه گذشت ص 106. [ صفحه 119]

ذکر زبیری در نسب قریش اسامی اشخاص که بنات در حباله نکاح آنها بودند