تحقیق درباره ی اول اربعین حضرت سیدالشهداء(ع) صفحه 78

در بدنش دیده شد [262] . و علامه ی امین عاملی (قدس سره) در لواعج الاشجان گوید: و حضر وقت صلاه الظهر فقال ابوثمامه الصیداوی للحسین (ع) یا اباعبدالله نفسی لنفسک الفداء هولاء اقتربوا منک و لا والله لا تقتل حتی اقتل دونک و أحب ان القی الله ربی و قد صلیت هذه الصلاه فرفع الحسین (ع) رأسه الی السماء و قال ذکرت الصلاه جعلک الله من المصلین الذاکرین نعم هذا اول وقتها ثم قال: سلوهم ان یکفوا عنا حتی نصلی ففعلوا فقال لهم الحصین بن تمیم انها لا تقبل فقال له حبیب بن مظاهر زعمت لا تقبل الصلاه من آل رسول الله صلی الله علیه و آله و انصارهم و تقبل منک یا خمار فحمل علیه الحصین و حمل علیه حبیب فضرب حبیب وجه فرسه بالسیف فشب به الفرس و وقع عنه الحصین فاستنقذه اصحابه و شدوا علی حبیب فقتل رجلا منهم. و قال الحسین (ع) لزهیر بن القین و سعید بن عبدالله الحنفی [ صفحه 377] تقدما امامی حتی اصلی الظهر فتقد ما امامه فی نحو من نصف اصحابه حتی صلی بهم صلاه الخوف فوصل الی الحسین (ع) سهم فتقدم سعید بن عبدالله و وقف یقیه من النبال بنفسه مازال و لا تخطی فما زال یرمی بالنبل حتی سقط الی الارض و هو یقول: اللهم العنهم لعن عاد و ثمود اللهم ابلغ نبیک عنی السلام و ابلغه مالقیت من ألم الجراح فانی أردت ثوابک فی نصر ذریه نبیک. و فی روایه انه قال: اللهم لا یعجزک شئی تریده فابلغ محمدا صلی الله علیه و آله نصرتی و دفعی عن الحسین علیه السلام و ارزقنی مرا فقته فی

دارالخلود ثم قضی نحبه رضوان الله علیه فوجد فیه ثلاثه عشر سهما سوی ما به من ضرب السیوف و طعن الرماح. و قیل: صلی الحسین علیه السلام و اصحابه فرادی بالایماء [263] . شیخ فقیه ابن نما (قدس سره) نیز در مثیر الاحزان [264] به نماز خواندن حضرت سیدالشهداء (ع) تصریح فرموده و اشاره کرده که گفته شده آن حضرت و اصحابش فرادی با اشاره نماز خواندند بعید نیست که نگذاشته باشند نماز خوف به جا بیاورد و لذا فرادی و با اشاره خوانده اند. خلاصه ی کلام آنست که نماز ظهر خواندن سیدالشهداء (ع) در [ صفحه 378] روز عاشوراء جای شک نیست حالا نماز خوف به جا آورده یا نگذاشته اند و نماز را با اشاره و فرادی به عمل آورده اند ولی نماز خواندن آن حضرت از اموریست مسلم و از وقائعی است که نتوان در آن شبهه نمود. پس معلوم می شود فرمایش شیخ الطائفه (ره) در تهذیب که شهادت امام (ع) در روز عاشوراء قبل از زوال اتفاق افتاده و آیهالله علامه (ره) نیز در تحریر از وی تبعیت فرموده خالی از صحت بوده و بعید نیست اشتباه از قلم شیخ (ره) یا ناسخین واقع شده و عبارت (بعد الزوال) تصحیف به (قبل الزوال) گردیده است والله العالم.

بررسی به کلام محدث قمی و فیض کاشانی

و اما آنچه محدث قمی (ره) در مفاتیح الجنان فرموده: که روز بیستم روز اربعین و به قول شیخین روز رجوع حرم امام حسین علیه السلام است از شام به مدینه و روز ورود جابر بن عبدالله انصاری است به کربلاء.... الخ. و همچنین آنچه علامه ی فیض کاشانی (ره) در تقویم المحسنین نظیر فرمایش محدث قمی (ره) را فرموده تمامی آنها

تبعیت از شیخ مفید (ره) و شیخ طوسی (ره) است و در حقیقت فرمایش شیخ (ره) هم به تبعیت از استادش شیخ مفید (ره) است و تفصیلا بیان کردیم که دأب و رویه ی آن دو بزرگوار در نقل تواریخ آنست اگر سندی به نقل وقائع از مشایخ خودشان نداشته باشند نقل نمی کنند و چون جریان قضیه ی ورود اهل بیت علیهم السلام به کربلاء در مراجعت از شام مسندا به آن دو بزگوار نرسیده و [ صفحه 379] لذا اجمالا به همان اندازه که نگارش داده اند اکتفاء کرده اند و نقل ننمودن آن دو شخصیت بزرگ عالم اسلام دلیل آن نمی شود که قضیه واقعیت نداشته باشد چنانچه نظائری بر آن در گذشته بیان شد که آن بزرگواران نقل نکرده و ساکت شده اند.

کلام شیخ مفید در مسموم شدن امام جواد

چنانچه شیخ مفید (ره) مسموم شدن حضرت امام جواد (ع) را در ارشاد به قومی از شیعه نسبت داده چون خودش با سند از مشایخش روایت نفرموده و لذا گوید: و قیل انه مضی مسموما و لم تثبت بذلک عندی خبر فاشهد به [265] و علاوه بر این شیخ طوسی (ره) مانند استادش سید (ره) تصریح فرموده که روز بیستم ماه صفر رأس مطهر امام (ع) به جسد اطیبش در کربلاء ملحق شده است و از آنست زیارت اربعین و الحاق کننده غیر از امام سجاد (ع) کسی دیگر نیست و بایستی محدث قمی (ره) به این فرمایش شیخ (ره) که موافق مشهور میان شیعه ی امامیه است اشاره می کرد و می فرمود: که روز بیستم صفر رأس مطهر به بدن [ صفحه 380] اطیب انور به دست امام سجاد (ع) ملحق شده است.

اشتباه آقای دکتر آیتی در سخنرانی خود

یکی از سئوالهای سائل آنست: که دکتر محمد ابراهیم آیتی در سخنرانی 6 ص 104 کتاب بررسی تاریخ عاشوراء می فرماید: اما داستان آمدن اهل بیت را از شام به طرف عراق و رسیدن آنها در اربعین به کربلاء به هیچ وجه نمی توان باور کرد یا سند قابل اعتمادی برای این افسانه ی تاریخ به دست آورد. در جواب گفته می شود: آقای آیتی در کنجکاوی و تتبع و سعی خویش در به دست آوردن یک موضوع تاریخی که نهایت درجه شهرت دارد قصور ورزیده و موفق به اطلاع یافتن نشده و راه تحقیق را نپیموده و شبهاتی که اذهان امثال محدث نوری (ره) و دیگران را مشوش نموده در ذهن ایشان نیز جاگیر شده و لذا در تعبیر خودش رعایت احتیاط را نکرده و از آن

واقعه به افسانه ی تاریخ تعبیر آورده است و اگر سند قابل اعتماد را ایشان نتوانسته اند به دست آورند این دلیل آن نمی شود که یک موضوع تاریخی واقع و حقیقت نداشته باشد و اگر دقت کرده بود سند قابل اعتماد را به دست می آورد و آن را باور می کرد و باور کردنش بر وی مشکل نمی شد چنانچه تصور می کنم بر کسی که این کتاب را مطالعه نماید باور کردن به قضیه ی اربعین برایش آسان می شود. بدون شک اگر آقای آیتی موضوع برید را که در آن زمانها بوده بررسی می کرد و نیز اگر از موضوع کبوتران نامه بر اطلاع داشت و با سرعت سیری که در آن زمان مابین عراق و شام و حجاز و عراق [ صفحه 381] را طی می کرده اند در نظر می گرفت و از آنها با اطلاع بود آن جملات را در سخنرانی خود به زبان نمی آورد و ادعایش غیر از استبعاد چیز دیگری نیست. و نباید تردید ورزید که آقای آیتی بر تقطیع شدن خبر عطیه ی عوفی و از نقل وی آمدن اسراء را به کربلاء و ملاقات شان با جابر (ره) چنانچه تحقیق شد مطلع نشده است باید موضوع تاریخی که میان مردم شهرت داشته باشد ریشه و حقیقت آن را به دست آورد و با مسامحه و سرسری نگذشت زیرا اغلب شهرتها اصل داشته و حقیقت دارد و از قدیم گفته اند: بسا شهرتها اصل ندارد. ولی اغلب آنچه مشهور است مطابق واقع درمی آید و اصل و اساس دارد.