تحقیق درباره ی اول اربعین حضرت سیدالشهداء(ع) صفحه 81

بی حیائی و پرروئی چه کلمات جنایت کارانه به قلم آورده و چطور کاری را که مثل آفتاب است خواسته انکار نماید و امثال ابن تیمیه ها در هر زمان در کمینند و در هر دوران می خواهند طرفداران اهل بیت علیهم السلام را هدف اکاذیب خودشان قرار بدهند. [ صفحه 390]

روایت علائم پنجگانه از امام عسکری

و لذا شیعه همیشه در تمامی روزهای سوگواری حضرت سیدالشهداء علیه السلام و از آنهاست روز اربعین آن حضرت در تظاهر به زیارت و اقامه ی ماتم و عزاداری کوتاهی نکرده و نباید بکنند و از اینجاست که امام حسن عسکری علیه السلام زیارت اربعین را از علائم ایمان شمرده چون مؤمن واقعی کسی است که نگذارد آثار نهضت حسنی فراموش شود و در قدردانی و شرکت در هدف آن حضرت کوتاهی نورزد. شیخ طوسی (ره) در کتاب تهذیب که یکی از کتب اربعه است و ما شیعه ی امامیه احکام شرعیه و فروعات دینیه ی خودمان را از آنها اخذ می کنیم فرموده [270] : و روی عن ابی محمد الحسن العسکری علیه السلام انه قال: علامات المؤمن خمس: صلاه الخمسین، و زیاره الاربعین، و الختم فی الیمین، و تعفیر الجبین، و الجهر ببسم الله الرحمن الرحیم.

تحقیق در حدیث شریف در چند مورد

مورد 1

ترتیب شمار علامت های پنجگانه در تهذیب شیخ (ره) به [ صفحه 391] نحویست که نگارش یافت: 1- نماز پنجاه رکعت یا پنجاه و یک رکعت چنانچه احادیث صحیحه ی کثیره بر آن دلالت دارد و اجماعی میان علماء امامیه است چنانچه بزودی تحقیق می شود. 2- زیارت اربعین که متبادر به اذهان چنانچه علماء اعلام فهمیده اند وتوضیح بیشتر داده خواهد شد زیارت روز بیستم صفر روز اربعین سیدالشهداء علیه السلام است. 3- انگشتر را به دست راست کردن. 4- پیشانی را به خاک مالیدن. 5- بسم الله الرحمن الرحیم را بلند گفتن. چنانچه سید اجل ابن طاووس (ره) در اقبال [271] و فیض کاشانی (ره) در وافی [272] همان نحو نقل کرده اند که از تهذیب شیخ (ره) نقل شد.

مورد 2

دوم: در نسخه ی تهذیب شیخ (ره) عبارت: (صلاه الخمسین) است یعنی از علائم مؤمن یکی پنجاه رکعت نماز است که در روز و شب به جا آورده می شود از فرائض و نوافل یومیه. و نسخه ی وافی نیز مطابق تهذیب بوده و عبارت: (صلاه الخمسین) است. [ صفحه 392] ولی سید بن طاووس (ره) در اقبال و بعض دیگر در تألیفات خودشان از شیخ (ره) روایت کرده اند که حدیث را (صلاه احدی و خمسین) نقل فرموده است. یعنی نماز پنجاه و یک رکعت. و شیخ فقیه همدانی (ره) در مصباح الفقیه از مصباح المتهجدین [273] شیخ (ره) عبارت را (صلاه الاحدی و خمسین) نقل فرموده و در خود کتاب مصباح المتهجدین شیخ (ره) عبارت به همان نحو است و دو نسخه خطی از مصباح در کتابخانه ی ما موجود است یکی در سال (942) هجری قمری استنساخ شده و از

روی نسخه ی تصحیح گردیده که بر علامه ی کبیر فاضل مقداد و عالم ربانی ابن فهد حلی قدس سرهما قرائت و مقابله شده و مصحح از آن در سال (961) قمری فارغ شده است. و نسخه ی دیگر به خط نسخ در سال (1057) قمری استکتاب شده و تصحیح گردیده ومورد اعتماد و اطمئنان است و این نسخه از متملکات آقا شیخ علی احسائی بوده است و خط و نقش و مهرش در ظهر نسخه به سال (1236) قمری موجود است. در هر دو نسخه عبارت: (صلاه الاحدی و الخمسین) است. باید دانست که روایات وارده از خاندان عصمت و طهارت صلوات الله علیهم در این باب عدد نوافل مختلف است در روایات کثیره [ صفحه 393] فرائض و نوافل را پنجاه و یک رکعت نقل کرده اند که هفده رکعت فرائض یومیه و هشت رکعت نافله ی ظهر و هشت رکعت نافله ی عصر و چهار رکعت نافله ی مغرب [274] که بعد از نماز مغرب خوانده می شود و بعد از نماز عشاء دو رکعت نماز وتیره که یک رکعت محسوب است و یازده رکعت نماز شب که با دو رکعت شفع و یک رکعت وتر یازده می شود. و دو رکعت نافله ی نماز صبح که مجموع سی و چهار رکعت است و با هفده رکعت نمازهای فرائض یومیه ی پنجگانه پنجاه و یک رکعت می شود. و در روایات دیگر مانند آنچه از تهذیب نقل گردید عبارت: (صلاه الخمسین) است که وتیره را بعد از نماز عشاء جزء نوافل نیاورده اند و شاید جهت آن عدم مواظبت وجود مقدس رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم بر نماز وتیره است چنانچه از احادیث اهل بیت علیهم السلام

ظاهر می شود و از بعض دیگر از احادیث ظاهر است که آن را نیز می خوانده نظر به مصالح و مقتضیاتی که رسول الله صلی الله علیه و آله خودش عالم به آنها بوده ولی در حق ماها استحباب وتیره ثابت و محقق و بلکه مستحب مؤکد است. و آنچه مسلم است و از نصوص کثیره استفاده می شود: نمازها در روز و شب پنجاه و یک رکعت از فرائض و نوافل است و از این امر مسلم نتوان دست برداشت و عمل را به روایات دیگر که تصریح می کند [ صفحه 394] مجموع فرائض و نوافل پنجاه رکعت است گذاشت چون نصوص کثیره رجحان بر طائفه ی دومی داشته و علاوه بر این که اجماع قائم و محقق است که فرائض و نوافل پنجاه و یک رکعت است. و لذا فقهاء رضوان الله علیهم روایاتی را که دلالت بر پنجاه رکعت دارد حمل بر معانی و جهات دیگر کرده اند مثل این که جماعتی گفته اند: که نظر به مراتب فضل است یا نظر به جعل اولی و ثانوی است. یا نظر به اختلاف جهات مزاحمت عرضیه است یا غیر از اینها از محامل که در کتب فقه بیان شده و شرح و تفصیل این مطلب فقهی در این مورد از موضوع این کتاب خارج است. و در این خصوص رجوع شود به کتاب شریف و اثر خالد سید استاد ما امام فقیه آیهالله آقای طباطبائی حکیم (قدس سره) که در شرح عروه الوثقی به نام: مستمسک العروه الوثقی [275] - تألیف و در تمامی اقطار و بلاد اسلامی شهرت علمی آن کتاب نفیس طنین انداز و اشتهار تمام دارد و درس خارج چند