11 مجلس ویژه محرم 1438 ھ. ق صفحه 111

مجلس دهم

معنای شقاوت و اقسام آن

«شقاوت» در لغت، از ماده «شَقِیَ» به معنای حالتی سخت و دشوار است که انسان را از پیمودن راه خیر، شایسته و کمال مادی و معنوی بازمی داردا332. لویس معروف، المنجد فی اللغه والاعلام، ذیل واژه «شَقِیَ».در مقابل، «سعادت»، از ماده «سَعِدَ» است که بر سُرور و شادی قلبی دلالت دارد333. احمد بن فارس، معجم اللغه، ج 3، ص 57، ذیل واژه «سعد».شقاوت، به دو نوع دنیوی و اخروی تقسیم می شود. آنچه در اینجا مورد نظر است، شقاوت اخروی است که در اصطلاح قرآن، به معنای ورود به دوزخ و چشیدن عذاب الهی است؛ «یوْمَ یأْتِ لا تَکلَّمُ نَفْسٌ إِلاّ بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِی وَسَعیدٌ * فَأَمَّا الَّذینَ شَقُوا فَفِی النّارِ لَهُمْ فیها زَفیرٌ وَشَهیقٌا334. هود، آیه 5 6.آن روز که [قیامت] فرا رسد، هیچ کس جز به اجازۀ او سخن نمی گوید. گروهی، بدبخت اند و گروهی، خوشبخت؛ اما آنها که بدبخت شدند، در آتش اند و برای آنان در آنجا، زفیر ( فریاد های بلند ) و شهیق ( ناله های طولانی ) است.»

در قرآن کریم، سعادت اخروی به معنای نیل به بهشت و بهره مندی از نعمات آن است؛ «وَأَمَّا الَّذِینَ سُعِدُوا فَفِی الْجَنَّهِ خالِدِینَ فِیهاا335. هود، آیه 108.اما آنها که خوشبخت و سعادتمند شدند، جاودانه در بهشت خواهند ماند.»

شقاوت و سعادت اخروی، پیامد باورها، کارها و سبک زندگی انسان در این دنیاست؛ «فَمَنْ یعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍ خَیرًا یرَهُ * وَمَنْ یعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍ شَرًّا یَّرَهُ ا336. زلزله، آیه 7 8.پس هرکس هم وزن ذرّه ای کار خیر انجام دهد، آن را می بیند و هرکس هم وزن ذرّه ای کار بد کند، آن را می بیند.»