11 مجلس ویژه محرم 1438 ھ. ق صفحه 88

مجلس هشتم

اهمیت وفای به عهد

واژگانی چون: «عهد»، «میثاق» و «وعده»، از نظر مفهوم به یکدیگر نزدیک اند و در موارد فراوانی به جای یکدیگر به کار رفته اند. برخی معتقدند این واژه ها در عین حالی که به یکدیگر شباهت دارند، معانی متفاوتی دارند؛ به طوری که «عهد»، به معنای نگهداری و مراعات پی درپی چیزی است و پیمان را از آن جهت عهد گویند که تعهد آور است و مراعات آن، لازم است:271 «وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ کانَ مَسْؤُلًاا272. اسراء، آیه 34.به عهد [خود] وفا کنید که از عهد سؤال می شود.» اما میثاق، پیمان محکمی است که با سوگند و عهد تأکید شده باشد273. راغب اصفهانی، المفردات، ص 853. برخی معتقدند که عهد، به معنای پیمان بستن و تعهدکردن است؛ اما میثاق، تأکید همان عهد است و یک طرفه است؛ درحالی که عهد، دوطرفه و میان دو نفر [و بیشتر] است. ( سید جعفر سجادی، فرهنگ معارف اسلامی، ج 3، ص 1356 ) برخی از مفسران نیز حکم عمل به وفای به عهد را متفاوت از وفای به وعده دانسته اند و گفته اند: وفای به عهد، واجب است؛ ولی وفای به وعده، واجب نیست؛ بلکه بهتر است. ( شیخ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 6، ص 589 )

امیرمؤمنان، علی ( ع ) می فرماید: «هیچ یک از فرایض الهی، همانند وفای به عهد، در میان مردم، با تمام اختلافاتی که دارند، مورد اتفاق نیست؛ حتی مشرکان نیز پیمان ها را در میان خود محترم می شمردند؛ زیرا عواقب پیمان شکنی را دریافته بودند.274. شریف رضی، نهج البلاغه، نامه 53.

در آموزه های اسلامی، وفای به عهد، جزیی از ایمان دانسته شده و یکی از راه های شناخت ایمان و صداقت اشخاص، سربلندی در آزمون وفای به عهد